Uitgever Noblesse bracht in november 2021 het boek ‘Jiskefet Encyclopedie’ op de markt. In dit boek zijn weetjes over de verschillende personages en sketches van het absurdistisch-satirische televisieprogramma Jiskefet samengebracht. Het succesvolle programma is uitgezonden door de VPRO van 1990 tot 2005. De makers van het programma zijn niet betrokken geweest bij, en hebben ook geen toestemming verleend voor het maken van de Jiskefet Encyclopedie. Daarom startten zij een kort geding tegen de uitgever, dat zij [Lees meer…] overHof Amsterdam: verkoop van ongeautoriseerde ‘Jiskefet Encyclopedie’ geoorloofd
Persrecht
Emiel Jurjens op BNR over anti-‘SLAPP’ wetgeving in Nederland
Eerder schreven we hier over nieuwe wetgeving vanuit de EU om ongegronde rechtszaken tegen de media (“SLAPPs“) tegen te gaan. Vandaag is Emiel Jurjens hierover geïnterviewd op BNR, en daarbij kwam ook de reactie van de regering op de concept richtlijn en aanbeveling ter sprake. Het kabinet heeft namelijk laten weten dat [Lees meer…] overEmiel Jurjens op BNR over anti-‘SLAPP’ wetgeving in Nederland
Hof bevestigt: Joop.nl mag Willem Engel ‘corona-ontkenner’, ‘viruswaanzinnige’, ‘sekteleider’ en ‘notoire anti-vaxxer’ noemen
Voorman van de Stichting Viruswaarheid Willem Engel is bekend geworden doordat hij zich publiekelijk fel tegen het coronabeleid keert. Sinds het begin van de pandemie heeft hij regelmatig in de rechtbank gestaan. Tegen BNNVARA’s Joop.nl startte hij een zaak over de termen ‘corona-ontkenner’, ‘viruswaanzinnige’ en ‘sekteleider’. Volgens Engel zijn deze kwalificaties feitelijk onjuist en onnodig kwetsend en beledigend. Hij vorderde [Lees meer…] overHof bevestigt: Joop.nl mag Willem Engel ‘corona-ontkenner’, ‘viruswaanzinnige’, ‘sekteleider’ en ‘notoire anti-vaxxer’ noemen
EU komt met maatregelen tegen ongefundeerde anti-media rechtszaken (‘SLAPPs’)
De Europese Commissie heeft recent nieuwe wetgeving voorgesteld tegen zogenaamde strategic lawsuits against public participation (‘SLAPPs’). SLAPPs zijn ongegronde rechtszaken tegen journalisten en mensenrechtenverdedigers* die als voornaamste doel hebben om hen te intimideren en onder druk te zetten, en daarmee het publiek debat te beperken. In Amerika is hier al wetgeving tegen, en gezien de opkomst van dergelijke zaken in de EU meent de Commissie [Lees meer…] overEU komt met maatregelen tegen ongefundeerde anti-media rechtszaken (‘SLAPPs’)
News site acquitted for stalking and breach of privacy in Belgian SLAPP-case
Guest post by Dirk Voorhoof, Ghent University.*
When news site Apache‘s chief editor and its journalist Stef Arends were acquitted on 20 January 2021 for stalking and invasion of privacy in the so-called Fornuis case, the tribunal’s verdict was considered a boost for journalistic freedom and investigative reporting. The Antwerp Court of Appeal’s judgment of 9 June 2022 (condemning the civil party for abuse of process) confirms strong support for investigative journalism on issues of public interest, while at the same time acknowledging the detrimental impact of SLAPPs (Strategic Litigation Against Public Participation). This criminal case against Apache initiated by business man Erik Van der Paal is a timely illustration of the need to combat abuse of litigation against journalists, media, civil society organisations, academics or other public watchdogs. [Lees meer…] overNews site acquitted for stalking and breach of privacy in Belgian SLAPP-case
KVdL Seminar Mediarecht 2022
Na 2 jaar corona houden wij weer ons jaarlijkse Kennedy Van der Laan Media Seminar!
Ons mediateam praat je op donderdag 7 juli in één middag bij over de belangrijkste actualiteiten in het media- en auteursrecht.
Inhoud
Het laatste nieuws over de Woo, de nieuwe Wob: Minke en Leon gaan in op de vraag of die nieuwe wet ons gaat helpen.
Actualiteiten entertainmentrecht: de komst van de streaming platforms heeft ook gezorgd voor een explosie aan Nederlandse producties, waarvan er nu veel in de pijplijn zitten. Sophie, Merel en Michiel vertellen over de entertainmentpraktijk, waarbij onderwerpen als de Auteurswet, de bestsellerbepaling en transparantieverplichtingen aan bod komen.
Joran en Nienke updaten ons over het auteursrecht online: laatste stand van zaken over mededeling aan het publiek, moet ik wel of juist niet moderaten en meer.
Tot slot wordt de laatste persrecht-jurisprudentie gepresenteerd door Lotte en Emiel.
Aanmelden
Relaties die nog geen uitnodiging hebben ontvangen en wel willen komen, kunnen contact opnemen met Esmee de Richemont, via esmee.de.richemont@kvdl.com. Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar dus wees er snel bij!
Programma
13:00-13:15 Ontvangst
13:15-13:20 Introductie – Jens van den Brink
13:20-14:10 Van Wob naar Woo – verlost de Woo ons van de Rutte-doctrine? – Leon Mensink en Minke de Haan
14:10-15:00 Actualiteiten entertainmentrecht – nieuwe spelers, nieuwe regels – Sophie van Loon, Merel Rondhuis en Michiel Coops
15:00-15:20 Pauze
15:20-16:10 Actualiteiten Auteursrecht Online – Joran Spauwen en Nienke de Visser
16:10-17:00 Update onrechtmatige publicaties – Emiel Jurjens en Lotte Oranje
17:00-… Borrel
Hof Amsterdam: geen publicatieverbod voor de Volkskrant op uitingen over voormalig D66-lid
In een anonieme blog werden in 2020 onthullingen gedaan over #MeToo gedrag binnen de politieke partij D66. Hierbij werd onder andere de naam van partijprominent en voormalig voorzitter van de landelijke talentencommissie Van Drimmelen genoemd. D66 schakelde vervolgens het onderzoeksbureau BING in om de kwestie te onderzoeken. De resultaten van het onderzoek werden op 24 februari 2021, drie weken voor de landelijke verkiezingen, [Lees meer…] overHof Amsterdam: geen publicatieverbod voor de Volkskrant op uitingen over voormalig D66-lid
Herziene Beleidsregel Classificatie Commerciële Mediadiensten op aanvraag gepubliceerd
Eind november 2021 schreef ik al een blog over de in aantocht zijnde nieuwe Beleidsregel Classificatie Commerciële Mediadiensten op aanvraag (BCCM). Op 17 mei jl. is de nieuwe BCCM gepubliceerd. Met de inwerkingtreding wordt de beleidsregel uit 2011 ingetrokken. Doel achter de wijzigingen is het bieden van meer helderheid aan kijkers en het beter kunnen beschermen van die kijkers tegen schadelijke content.
In mijn eerdere blog haalde ik al aan dat de BCCM verstrekkende gevolgen zou kunnen hebben voor bepaalde influencers omdat een deel van hen onder de nieuwe BCCM mogelijk als commerciële mediadiensten op aanvraag (cmoa) kwalificeert. En dat is inderdaad het geval.
Vanaf de inwerkingtreding van de BCCM (op 1 juli aanstaande) zullen conform eerdere berichtgeving bepaalde influencers onder het toezicht van het Commissariaat voor de Media (CvdM) vallen. Dat betekent dat zij vanaf dat moment ook onderworpen zijn aan de Mediawet en dat zij zich moeten registreren bij het CvdM. Vanaf dan zal deze groep onder andere duidelijk moeten zijn over reclame in hun video’s, moeten zij minderjarigen beschermen tegen schadelijke content en moeten zij aangeven wie de afzender van de video is.
Video uploaders
Het gaat niet om alle influencers maar slechts om ‘video uploaders’ die:
- een account hebben met meer dan 500.000 volgers;
- in de afgelopen 12 maanden ten minste 24 video’s hebben geplaatst;
- geld, producten, diensten of ander voordeel behalen met het maken en/of plaatsen van video’s; en
- waarbij het hiervoor bedoelde behaalde voordeel ten goede komt van een onderneming die ingeschreven staat bij de Kamer van Koophandel.
Andere gevolgen van de wijzigingen zijn bijvoorbeeld dat deze influencers zich moeten melden bij het NICAM en dat er na plaatsing van een video een bewaarplicht van twee weken geldt.
Een aantal zaken blijft ongewijzigd. Voor iedere video uploader (ook zonder registratieplicht) geldt bijvoorbeeld nog steeds dat wanneer reclame wordt gemaakt in video’s, diegene zich verplicht moet aansluiten bij de Stichting Reclame Code.
Escape
De in te bouwen ‘escape’ waar ik eerder over berichtte lees ik in de toelichting op de beleidsregel. Daar meldt het CvdM namelijk dat het zich ervan bewust is dat er in grensgevallen discussie mogelijk blijft over de vraag of alle criteria zijn vervuld. Het CvdM geeft aan dat het in die gevallen zal handelen naar bevind van zaken, waarbij het rekening houdt met de feiten en omstandigheden van het concrete geval.
Influencers binnenkort (?) écht opgelet?
Mediatoezicht is relatief nieuw in Europa. Daarom kiest het CvdM ervoor om het toezicht op deze regels stapsgewijs in te voeren. Zo geeft het CvdM aan actief te zullen toezien op zichtbaarheid van reclame, het rekening houden met minderjarigen en het vereiste dat een video uploader kenbaar moet maken wij hij of zij is. Het CvdM geeft daarentegen ook aan op andere regels vooralsnog geen actief toezicht te houden. Wanneer dit anders wordt zal het CvdM hierover communiceren. Op dat moment zal aan de video-uploaders ook worden aangegeven wat van hen zal worden verwacht voor de naleving van de andere regels.
Vooralsnog lijkt de soep dus niet zo heet gegeten te worden als zij wordt opgediend, maar je kunt maar beter voorbereid zijn.
Wij zullen de ontwikkelingen in de gaten blijven houden.
Met dank aan Sophie Stadig
Yvonne Coldeweijer moet uitingen op juicekanaal over Samantha Steenwijk rectificeren
In korte tijd is Yvonne Coldeweijer (@lifeofyvonne) met haar online juicekanaal een van de populairste bronnen van roddels over BN’ers geworden. In een recente video meldde ze dat zangeres Samantha Steenwijk flink zou zijn afgevallen door het gebruik van ‘illegale dieetpillen’. Steenwijk ontkende dit, waarop Coldeweijer de video offline haalde en de ontkenning van Steenwijk op haar kanaal plaatste. Dat was niet genoeg voor Steenwijk, die een kort geding tegen Coldeweijer startte met als voornaamste inzet haar te dwingen tot het plaatsen van een rectificatie. De voorzieningenrechter heeft in zijn uitspraak van vandaag geoordeeld dat Coldeweijer inderdaad een rectificatie moet plaatsen. De rechter vond daarbij de volgende punten het belangrijkste.
Een belangrijke vraag in uitingszaken, en ook in deze zaak, is of er voldoende steun in de feiten bestaat voor de beschuldigingen die zijn geuit. Het is niet nodig om onomstotelijk aan te tonen dat de uiting klopt, maar er moet wel genoeg ondersteunend feitenmateriaal voor zijn. In deze zaak is het dus de vraag of er voldoende steun in de feiten bestond voor de uiting dat Steenwijk flink zou zijn afgevallen door het gebruik van ‘illegale dieetpillen’. Volgens de rechter is er voor deze “ernstige beschuldiging” echter geen grond, omdat er met name is verwezen naar twee anonieme bronnen van wie de betrouwbaarheid niet te beoordelen is:
“Van [gedaagde] wordt niet verwacht dat zij met sluitend bewijs komt voordat zij iets publiceert, maar wel dat zij voldoende aannemelijk maakt dat er serieuze aanwijzingen zijn voor een ernstige beschuldiging als deze.
Dat is haar niet gelukt. Op het moment van publicatie had zij maar één, anonieme, bron. Iemand die zich spontaan bij haar had gemeld, die zij niet kende en die beweerde dat hij iemand kende die pillen aan [eiseres] zou hebben verkocht.
Na de publicatie heeft zij contact opgenomen met die bron, die haar verwees naar een tweede anonieme bron. Die tweede bron, die zij ook niet kent, zei een vriend te zijn van degene die de pillen aan [eiseres] zou hebben verkocht. Het gaat dus uiteindelijk om twee haar verder onbekende anonieme bronnen, die verklaren over een derde persoon, over wie al helemaal niets bekend is. Dat is dus drie keer (bijna) niks. Hoe de twee bronnen met wie [gedaagde] heeft gesproken aan hun wetenschap zijn gekomen valt niet na te gaan en hun betrouwbaarheid kan al helemaal niet worden beoordeeld. Dit zijn dan ook geen serieuze aanwijzingen voor de juistheid van de beschuldiging.”
Coldeweijer had verder nog aangevoerd dat de beoordeling voor een juicekanaal als het hare anders zou moeten zijn dan voor een ‘gewone’ journalistieke publicatie. De rechter gaat daar niet in mee en oordeelt dat de beschuldiging is “gebracht als feit“, waarbij ook zou zijn gesteld dat er bewijs voor was. Er is naar oordeel van de rechter geen voorbehoud gemaakt dat dit slechts een gerucht zou zijn. Dat deze beschuldiging dan via een juicekanaal is gedaan, maakt volgens de rechter niet uit. Hij concludeert: “Het komt erop neer dat [gedaagde] haar beschuldigingen niet waar kan maken en dat deze daarom onrechtmatig zijn.” Coldeweijer wordt veroordeeld om op korte termijn een rectificatie plaatsen op Instagram Stories en op YouTube.
Steenwijk eiste daarnaast nog dat Coldeweijer zou prijsgeven wie de bron (haar ‘spion’) achter deze roddel zou zijn. Dat vindt de rechter te ver gaan en weigert hij, waarbij hij ook oordeelt dat Coldeweijer als journalist kwalificeert:
“De vordering om de bron(nen) bekend te maken gaat het verst. Dat zou een beperking zijn van de vrijheid van nieuwsgaring. Journalistieke bronnen zijn voor de persvrijheid van essentieel belang. Het recht op bronbescherming van journalisten en persorganen is in de rechtspraak erkend. Volgens het Europese Hof van Justitie gaat het om journalistieke activiteiten, als die bekendmaking van informatie, meningen of ideeën aan het publiek tot doel hebben. Dat is niet beperkt tot mediaondernemingen. Ook de activiteiten van [gedaagde] vallen dus onder het begrip journalistiek. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens heeft in de zaak-[X] uitgemaakt dat het in strijd is met de informatievrijheid als een journalist wordt gedwongen zijn bron te onthullen tenzij zich een ‘an overriding requirement in the public interest’ voordoet. Daarvan is in dit geval geen sprake. [gedaagde] heeft zich dan ook terecht beroepen op het recht op bronbescherming. De vordering tot openbaarmaking van de bronnen zal daarom worden afgewezen.”
Na het recente kort geding over een uitzending van Roddelpraat is dit de tweede uitspraak over juicekanalen in korte tijd. Op de NOS was daarna een achtergrondartikel te lezen over de juridische context voor online juicekanalen, met commentaar van Emiel Jurjens. Het Roddelpraat-vonnis wordt niet aangehaald in de uitspraak over Coldeweijer.
Screenshot Instagram-account Yvonne Coldeweijer @lifeofyvonne
Uitzending Roddelpraat over Famke Louise onrechtmatig: hoger beroep aangekondigd
Famke Louise heeft een kort geding aangespannen tegen de presentatoren van het YouTube-programma ‘Roddelpraat’. In dit programma hebben zij een niet uitgebracht nummer van Famke Louise laten horen. Dat acht Famke Louise inbreuk op haar auteursrecht. Bovendien vindt Famke Louise dat de presentatoren ten onrechte hebben beweerd dat de teksten in het nummer gaan over misbruik van Famke Louise door Ali B. De voorzieningenrechter wijst haar vorderingen grotendeels toe.
Feiten
Eind september 2020 verbreekt Famke Louise de samenwerking met haar toenmalige management (Ali B. en zijn vrouw). Ze maakt daarna een nummer over deze breuk, dat inmiddels bekend staat als ‘de diss track’. De voorzieningenrechter legt keurig uit wat daaronder verstaan wordt:
“De term “diss” duidt op belediging en stamt af van het woord ‘disrespect’. In de rapscene staat een diss track voor een muziekwerk dat ten doel heeft een ander persoon, vaak een andere artiest, verbaal aan te vallen.”
Famke Louise zegt in de diss track onder meer:
“Je man is echt een vieze en laat ze broek zakken” (…) “maar ik ga niet alles zeggen omdat ik je moeder ken”
Een maand later plaatst ze een klein deel van de track in haar Instagram Stories, maar de hele track wordt nooit uitgebracht. Ali B. komt daarna in de publieke belangstelling te staan vanwege de uitzending van BOOS over grensoverschrijdend gedrag. Kort daarna wijdt Roddelpraat een uitzending aan de diss track van Famke Louise, waarvan zij de volledige versie in handen hebben gekregen. In de uitzending is de volledige track te horen. De presentatoren “geven [daarna] te kennen dat zij de tekst niet goed kunnen verstaan, maar suggereren op basis daarvan wel dat [eiseres] door [naam 1] is misbruikt en mishandeld”, zoals het vonnis het samenvat.
Is er sprake van een inbreuk op het auteursrecht van Famke Louise?
Famke Louise stelt dat het laten horen van de volledige track in de uitzending van Roddelpraat inbreuk maakt op haar auteursrecht. De voorzieningenrechter gaat daar in mee. AlsWijzigingen bekijken (opent in een nieuwe tab) auteursrechthebbende is het aan Famke Louise om te bepalen of zij de track wil publiceren (aldus de rechter). Het citaatrecht gaat niet op, alleen al omdat de track niet rechtmatig openbaar is gemaakt naar oordeel van de voorzieningenrechter. Er is namelijk geen eerdere openbaarmaking door Famke Louise: het plaatsen van een fragment van de track op Instagram Stories (dat na 24 uur) verdwijnt wordt onvoldoende geacht.
De presentatoren doen dan nog een meer algemeen beroep op de uitingsvrijheid. Zij stellen dat zelfs als de publicatie een inbreuk op het auteursrecht van Famke Louise zou zijn, dit gerechtvaardigd zou zijn door de uitingsvrijheid. De voorzieningenrechter gaat daar echter aan voorbij, omdat volgens haar de presentatoren “geen beroep op de vrijheid van meningsuiting toe[komt]”.
Is er sprake van onrechtmatige uitingen?
Famke Louise voert verder aan dat “de uitlating dat [eiseres] is misbruikt door [naam 1] , dan wel sprake is geweest van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag door [naam 1] ten opzichte van [eiseres]” onrechtmatig zou zijn.
Voor de beoordeling van de rechtmatigheid van deze uiting weegt de voorzieningenrechter de uitingsvrijheid af tegen het recht op privacy. De vragen die zij centraal stelt bij deze beoordeling zijn (i) of de uitingen als feiten zijn gepresenteerd en (ii) of de uitingen steun in de feiten vinden.
Voor de beoordeling of de uitingen als feiten worden gepresenteerd kijkt de voorzieningenrechter naar de concrete teksten in de uitzending en in de promotie van de uitzending. Op basis daarvan concludeert zij dat het hier gaat om uitingen van feitelijke aard, waarbij ze onder meer verwijst naar de uiting “[eiseres] is ook misbruikt door [naam 1]”. Dat deze uitingen worden gedaan in de context van een ‘hoog borrelpraatgehalte’ en met ‘slagen om de arm’ acht de voorzieningenrechter niet van betekenis.
Voor dergelijke uitingen is vereist dat er steun in de feiten voor bestaat. Daarvoor kijkt de voorzieningenrechter uitsluitend naar de teksten in de diss track, want zij overweegt “Andere bronnen voor de beweringen van [de presentatoren] in de Uitzending dan de diss track zijn er niet”. Op basis van een analyse van de inhoud van de track concludeert de rechter dat “de uitlatingen niet worden ondersteund door enig feit en dat de beweerdelijke misstand die [gedaagde 1] en [gedaagde 2] aan de kaak menen te moeten stellen niet bestaat”.
In die omstandigheden is de uiting naar oordeel van de voorzieningenrechter onrechtmatig. Zij wijst er verder nog op dat Famke Louise in de context van een vervolg-uitzending van Roddelpraat als “achterlijk wijf” is aangeduid, en dat er veel negatieve reacties jegens Famke Louise zijn gekomen door de uitzending.
De conclusie
De presentatoren worden veroordeeld om de uitzending te verwijderen en verwijderd te houden. Verder worden zij veroordeeld een rectificatie te plaatsen en krijgen ze een verbod nog te zeggen of ‘suggereren’ dat “[eiseres] door [naam 1] zou zijn misbruikt of verkracht, dat [naam 1] grensoverschrijdend jegens haar heeft gehandeld of haar zou hebben mishandeld en/of dat [eiseres] te zien of te horen is in de uitzending van Boos en/of dat zij over dit gedrag haar mond houdt”.
De zaak heeft veel publieke aandacht gekregen. In een achtergrondartikel van NOS geeft Emiel Jurjens commentaar over online juicekanalen en de uitingsvrijheid. Inmiddels is verder bekend gemaakt dat de presentatoren van Roddelpraat in hoger beroep zullen gaan tegen het vonnis.
Artikel NOS over juicekanalen – Bron nos.nl
