Er komen regelmatig uitspraken langs over online auteursrechtinbreuk, bijvoorbeeld over het ongeoorloofd gebruik van plaatjes of artikelen. Daarbij is vaak de hoofdinzet de hoogte van de schade en de proceskosten.
Vorige week wees de Rechtbank Amsterdam in deze categorie een bovengemiddeld interessant vonnis in een zaak tussen Getty Images en de TROS. De TROS had in 2012 een drietal foto’s van Getty Images zonder toestemming op de website van TROS Radar gebruikt (overigens wijdde TROS Radar in 2011 al een uitzending aan de handhaving van het auteursrecht door Getty).
Getty claimde een bedrag van € 3.663,- aan verschuldigde licentievergoedingen (drie keer de gebruikelijke licentievergoeding) en € 1.200,- aan kosten voor opsporing en handhaving. Daarnaast vorderde Getty een verbod op het gebruik door de TROS “van de gehele door Getty Images beheerde collectie afbeeldingen”, op straffe van een dwangsom. Ook eiste Getty de publicatie van een mededeling over de inbreuk op de website van Tros Radar.
De rechtbank wijst de vorderingen van Getty grotendeels af en compenseert de proceskosten.
De auteursrechtinbreuk staat vast en wordt ook niet betwist. Ook niet betwist is dat een verbod voor eventueel toekomstig ongeoorloofd gebruik van de drie specifieke foto’s toegewezen kan worden. De vraag is echter of de overige, hiervoor genoemde en behoorlijk vergaande vorderingen van Getty toegewezen kunnen worden. De rechtbank oordeelt dat dit niet het geval is.
Over het gevorderde verbod “iedere verdere inbreuk (…) met betrekking tot de door Getty Images beheerde collectie” te staken overweegt de rechtbank:
“In het algemeen is er geen plaats om het verbodsrecht dat de Auteurswet kent voor alle werken met een dwangsom jegens een bepaalde wederpartij te versterken. Dat kan anders zijn indien aannemelijk is dat er een reële dreiging is dat de betreffende partij op aanzienlijke schaal inbreuken zal gaan plegen.”
Er is echter, zo overweegt de rechtbank, geen sprake van een dergelijke dreiging. Daarbij komt dat het opleggen van een dergelijk algeheel verbod onder dwangsom een te vergaande beperking zou betekenen van de vrijheid van meningsuiting van de TROS. Een dergelijk verbod is zelfs “in het algemeen niet te verenigen” met de vrijheid van meningsuiting. Het gevorderde verbod wordt afgewezen.
Getty had verder de publicatie van een tekst op de homepage van de website van Tros Radar gevorderd, gedurende drie maanden. De rechtbank oordeelt dat ook dit een ongeoorloofde inbreuk zou betekenen op de vrijheid van meningsuiting van de TROS en wijst de vordering af, overwegend:
“Het is immers een ingrijpende maatregel die niet gerechtvaardigd wordt door de naar omvang en duur betrekkelijk geringe inbreuken waaraan TROS zich schuldig heeft gemaakt.”
Tot slot de schadevergoeding. Getty had een bedrag van drie keer de gebruikelijke licentievergoeding aan schadevergoeding gevorderd. Iets dat heel vaak wordt gevorderd, met een beroep op algemene voorwaarden die de inbreukmaker nooit heeft geaccepteerd. De rechtbank wijdt hier een aantal interessante overwegingen aan. De rechtbank vindt ten eerste geen grondslag voor een dergelijke vermeerdering van de gebruikelijke licentie vergoeding in artikel 27 lid 2 van de Auteurswet:
“Anders dan Getty Images aanvoert is in artikel 27 lid 2 Aw. geen grondslag te vinden om aanspraak te maken op een bedrag dat een factor 3 hoger is dan de gebruikelijke licentievergoeding. (…) Uit de wetgeschiedenis blijkt dat kennelijk slechts beoogd is de rechter de vrijheid te geven de schade vast te stellen, zonder dat feitelijk wordt vastgesteld dat en in welke omvang de rechthebbende ook feitelijk schade heeft geleden.”
De rechtbank haalt vervolgens de Memorie van Toelichting aan, waar de gebruikelijke licentievergoeding (in enkelvoud) als voorbeeld voor een de basis van een dergelijke schadebegroting wordt genoemd.
Getty voert aan dat de grondslag voor vermeerdering gelegen zou zijn in het verlies van exclusiviteit. De rechtbank gaat hier niet in mee en overweegt dat iedereen die dat wil een licentie op de betreffende foto’s zou kunnen krijgen. Er is dus geen sprake van een verlies aan exclusiviteit.
Ook anderszins vindt de rechtbank geen grondslag voor de verdriedubbeling van de licentievergoeding:
“Getty Images heeft bij repliek op basis van de considerans van de Richtlijn aangevoerd dat de verhoging een afschrikwekkend karakter dient te hebben en dat de nationale wetgeving daarin moet voorzien, om Richtlijn-conform te zijn.
Anders dan Getty Images stelt kan echter uit de (considerans) van de Richtlijn niet worden afgeleid dat het afschrikwekkende karakter van de te nemen maatregel kan zitten in de verhoging van de vergoeding. De door Getty Images aangehaalde alinea 27 van de considerans, waarin het afschrikwekkende element wordt genoemd, heeft alleen betrekking op het nut van het publiceren van uitspraken in inbreukzaken.”
En:
“Getty Images heeft voorts nog aangevoerd dat het toewijzen van een forfaitaire verhoging een methode is om te voorkomen dat het verschil tussen inbreukmakers en niet-inbreukmakers zou wegvallen. Aldus zou de verhoging bewerkstelligen dat de aantasting van de waarde van het verbodsrecht die ontstaat door dat de pakkans gering is wordt gecompenseerd.
In wezen is dat echter geen ander argument dan dat door een verdrievoudiging van de vergoeding toekomstige potentiële inbreukmakers vanwege de risico’s worden weerhouden inbreuken te maken. Dat geeft aan die verhoging een punitief karakter dat aan het Nederlandse schadevergoedingsrecht vreemd is en waarin ook de Richtlijn blijkens alinea 26 van de considerans niet voorziet. Het eerste zinsdeel van de laatste zin van die alinea houdt immers in dat het niet de bedoeling van de Richtlijn is om te voorzien in een niet compensatoire schadevergoeding.”
Er is dus al met al geen grond voor toewijzing van de gevorderde verdrievoudigde licentievergoeding. De rechtbank wijst een schadebedrag van € 1.416,24 toe (1,25 keer de gebruikelijke licentievergoeding; dit bedrag was niet betwist door de TROS). De gevorderde € 1.200,- aan kosten voor ‘opsporing en handhaving’ is niet onderbouwd en wordt afgewezen.
De proceskosten worden gecompenseerd en de rechtbank merkt in dit verband nog op: “De vraag of de door Getty Images gevorderde kosten ex artikel 1019h Rv van ruim € 30.000,00 wel evenredig zijn behoeft derhalve geen beantwoording.”
Het is prijzenswaardig dat de rechtbank in detail motiveert waarop zij de schade baseert. Er is een aantal vonnissen gewezen waar een met een bepaalde factor vermeerderde licentievergoeding is toegewezen. Dat komt in feite neer op een boete, wat dus – zo blijkt uit dit vonnis en uit verschillende eerdere vonnissen, zie bijvoorbeeld hier – niet de bedoeling is. Het is in dit verband wel jammer dat de gevorderde opslag van het schadebedrag van 1,25 keer de gebruikelijke licentievergoeding niet is betwist. In een eerder vonnis over een soortgelijke zaak is in dit verband geoordeeld dat ook deze opslag van 1,25 in feite neerkomt op het opleggen van een boete.
