De mediacode bestaat 10 jaar. De Telegraaf heeft de discussie over de code weer aangezwengeld door publicatie van een niet geautoriseerde foto van Beatrix.
De Telegraaf heeft het volste recht de Mediacode terzijde te schuiven.
De Mediacode is niet in lijn met Europees recht. Met de Mediacode sprong de RVD in 2005 in op het arrest Von Hannover I van 24 juni 2004, over foto’s van prinses Caroline van Monaco. Caroline won die zaak mede omdat het ging over foto’s die waren genomen bij gelegenheden waarbij de prinses volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHMR) geen officiële functies uitoefende.
Daar haakte de mediacode op in. De code bepaalt onder meer dat de leden van het koninklijk huis met rust moeten worden gelaten “op de momenten, dat zij niet op grond van hun officiële functies naar buiten treden“. Dat was sowieso al een wat rigide toepassing van het arrest Von Hannover I. Maar inmiddels staat buiten kijf dat deze regel uit de mediacode niet klopt. Dat blijkt uit het arrest Von Hannover II. Prinses Caroline stapte namelijk weer naar het EHRM, ditmaal onder meer over een aantal foto’s genomen op ski-vakantie. En in de uitspraak die in die tweede procedure volgde, komt het EHRM op verschillende punten terug op Von Hannover I. Caroline beriep zich in deze tweede procedure natuurlijk op Von Hannover I: ik was op vakantie en trad niet naar buiten in een officiële functie. En dus dient de belangenafweging in mijn voordeel uit te pakken. Precies wat de RVD nu ook zegt over de foto van Beatrix.
Die stelling redde Caroline echter ditmaal niet. De Von Hannovers mogen dan geen officiële functies uitoefenen, maar het staat buiten kijf dat Caroline en haar man Ernst August publieke figuren zijn. En dus moeten zij meer dulden. Dat staat los van de vraag of zij officiële functies uitoefenen, aldus het EHRM. Dat een publieke figuur wordt gefotografeerd terwijl hij geen officiële functie uitoefent, is geen reden om publicatie van die foto te verbieden.
Deze uitspraak heeft het fundament onder de mediacode weggeslagen. En dit is slechts één van de punten uit de Mediacode die niet in lijn is met Europees recht.
Wat de Mediacode doet, is ervoor zorgen dat de koninklijke familie een ruimer privacyrecht heeft dan andere Nederlanders.
RVD en Koninklijke familie gebruiken mediacode om nieuwsvoorziening te controleren
De Mediacode is ook niet slechts een middel om de privacy van de royals te beschermen. Nee, een ander doel is het sturen van de manier waarop over de koninklijke familie wordt bericht. Dat is niet mijn mening, het staat onomwonden in de mediacode. De mediacode begint met een aantal overwegingen, waarin wordt toegelicht waarom de code in het leven is geroepen. Een van die overwegingen luidt “dat nakoming van deze code een bijdrage kan leveren aan een adequate nieuwsvoorziening over de leden van het Koninklijk Huis”.
Kortom, het is niet aan de media om te bepalen wat een adequate nieuwsvoorziening over het koninklijk huis is. Nee, laat dat nou maar aan ons over. Wij weten zelf veel beter hoe er adequaat over onze familie kan worden bericht. En als media zich niet aan onze regels houden, dan passen wij sancties toe.
Intrekking accreditatie
De mediacode is een voorschrift dat eenzijdig en van overheidswege is uitgevaardigd. De koning is lid van de regering en de organisatie achter de mediacode, de RVD, valt onder het Ministerie van Algemene Zaken, het ministerie van premier Rutte. De code wordt als gezegd bovendien gehandhaafd met sancties. Media die zich niet aan de mediacode houden worden niet uitgenodigd voor de bekende mediamomenten, zo bepaalt de code. En tegen hen kunnen “passende maatregelen worden getroffen”. Te weten: “onder meer de (tijdelijke) uitsluiting bij accreditatie …”. En die accreditatie is echt niet alleen nuttig voor de fotomomentjes in Lech. Het kan ook gaan om serieuzer momenten. Zo kan waarschijnlijk worden aangenomen dat RTL en de NOS niet door de RVD zouden zijn uitgenodigd om het grote interview met Maxima en Willem-Alexander op zich te nemen als zij de code hadden overtreden.
Mediacode past niet in een democratische rechtsstaat
Vanzelfsprekend willen Willem Alexander en Maxima hun gezin beschermen tegen privacy schendingen. Het lijkt echter weinig passend daartoe voorschriften in het leven te roepen die strijdig zijn met Europees recht. Past het een koning in de 21ste eeuw privacybescherming af te dwingen die effectiever is dan die van zijn onderdanen? En om media voor te schrijven wat “adequate nieuwsvoorziening over de leden van het Koninklijk Huis” is? Het zou Willem Alexander sieren als hij een einde maakt aan deze code, en in geval van excessen vertrouwt op het oordeel de rechter. Net zoals zijn onderdanen dat doen.
Zie hier meer over de Mediacode.
