Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) wees vandaag arrest in de zaak prinses Caroline van Monaco II. Net zoals de zaak die leidde tot het eerste Prinses Caroline arrest uit 2004 ging ook deze affaire over de balans tussen haar privacy en de persvrijheid. Hierna een korte samenvatting. Een uitgebreidere analyse staat hier.
In het Caroline arrest (I) van 24 juni 2004 heeft het EHRM een onderscheid gemaakt tussen berichtgeving die bijdraagt aan publiek of politiek debat dat in de publieke belangstelling staat en berichtgeving over details van het privéleven van een individu die geen officiële functies uitoefent. Het arrest Caroline II van vandaag lijkt de pers weer wat meer ruimte te geven.
Het Hof zet in dit arrest op een rijtje welke criteria relevant zijn bij de afweging tussen het recht op respect voor het privéleven (artikel 8 EVRM) en de vrijheid van meningsuiting (artikel 10 EVRM) in deze zaak:
a) Levert een publicatie (foto of artikel) een bijdrage aan een debat dat in de algemene belangstelling staat?
b) Hoe bekend is de persoon en wat is het onderwerp van het bericht?
c) Hoe heeft de persoon waarover wordt bericht zich in het verleden gedragen?
d) De inhoud, vorm en gevolgen van de publicatie.
e) De omstandigheden waaronder de fotos zijn genomen.
Sinds het Caroline I arrest is de vraag altijd geweest wanneer berichtgeving nou een bijdrage levert aan een “debate of general interest”. Het Hof verduidelijkt dat vandaag een beetje. Het EHRM licht toe dat ook een publicatie over bijvoorbeeld sport of over artiesten een bijdrage kan leveren aan een dergelijk debat. De Von Hannovers klaagden over foto’s in de Duitse bladen Frau im Spiegel en Frau Aktuell van een skitrip in St. Moritz. Het prinselijk paar trad bij de Duitse rechter met succes op tegen een tweetal vakantiefoto’s. Maar de Duitse rechter wees de claim tegen een andere foto van het koppel tijdens een wandeling af. Die foto diende ter illustratie van een artikel over de slechte gezondheid van prins Rainier. Het artikel in Frau Aktuell luidde “That is genuine love. Princess Stéphanie. She is the only one who looks after the sick prince“, en vermeldde onder meer: ”… where her father is concerned Princess Stéphanie knows where her heart lies. While the rest of the family are travelling around the world, she has run to be at the side of Prince Rainier (78), who appears to be seriously ailing. She is the only one who takes care of the sick monarch. Stéphanie’s sister, Caroline (45), has taken a few days’ holiday with her husband Ernst August (48) and their daughter Alexandra (2) at the fashionable St. Moritz ski resort in Switzerland.“
Het Europese Hof oordeelt dat de Duitse rechter terecht heeft kunnen concluderen dat de ziekte van prins Rainier een gebeurtenis van de hedendaagse maatschappij is (”an event of contemporary society“). De publicatie van foto’s van de skitrip van prinses Caroline en prins Ernst, die illustreerden dat zij vakantie vierden terwijl prinses Stéphanie wel thuis in Monaco was gebleven om voor de zieke prins Rainier te zorgen, draagt volgens het EHRM, in ieder geval tot op zekere hoogte, bij aan een debat dat in de publieke belangstelling staat.
De klacht van de Von Hannovers dat media deze criteria kunnen misbruiken door bij privéfoto’s telkens een “event of contemporary society” te verzinnen, vindt geen gehoor bij het EHRM. Wij oordelen alleen over een publicatie die voorligt, niet over toekomstige uitingen, aldus het Hof. Ook het beroep van de Von Hannovers op het in Caroline I gemaakte onderscheid tussen personen die officiële functies uitoefenen en zij die dat niet doen, redt hen niet. Ze mogen dan wel geen officiële functies uitoefenen. Het staat buiten kijf dat Caroline en Ernst August zeer bekende figuren zijn, die dus meer moeten dulden.
Dit arrest illustreert dat de criteria uit de Caroline I en II arresten relevante omstandigheden zijn, maar dat het niet voldoen aan één of meerdere van de criteria niet meteen betekent dat een publicatie onrechtmatig is. Er is een vrij ruime interpretatie gegeven van wat bijdraagt aan een debat dat in de publieke belangstelling staat, terwijl is benadrukt dat het al dan niet uitoefenen van officiële functies niet bepalend hoeft te zijn voor de vraag of een publicatie door de beugel kan. Ook benadrukt het hof dat van belang is of de geportretteerde in het verleden zelf actief de media heeft opgezocht. Al met al heeft het Europese Hof in dit arrest Prinses Caroline II de vrij repressief geachte uitspraak Caroline I een draai in de richting van de vrijheid van meningsuiting gegeven, waardoor de entertainmentpers wat meer ruimte heeft gekregen.
