Onder normale omstandigheden zal het resultaat van het werk van werknemers toekomen aan de werkgever. Hetzelfde geldt in principe voor het auteursrecht. Tenzij anders overeengekomen, is de werkgever op grond van artikel 7 van de Auteurswet auteursrechthebbende op de werken die door de werknemer zijn vervaardigd. Dit zogenaamde fictieve makerschap van de werkgever geldt alleen voor werk dat ’tijdens en krachtens de dienstbetrekking’ tot stand is gekomen. Het Gerechtshof Den Haag heeft een interessante uitspraak gedaan over de reikwijdte van het begrip ’tijdens en krachtens de dienstbetrekking’.
Werknemer X was in dienst bij het Centrale Archief Selectiedienst (CAS) die valt onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De CAS heeft tot kerntaak het in goede, geordende en toegankelijke staat brengen van de archieven van de Rijksoverheid. X was ooit aangesteld als archiefanalist, maar fungeerde uiteindelijk als specialist digitalisering en applicatiebeheerder. De bijbehorende functieomschrijvingen waren zeer gedetailleerd.
Omdat de CAS haar overeenkomst met een voormalige softwareleverancier had opgezegd, worden de werkzaamheden van X uitgebreid. Deze werkzaamheden bestonden uit het ontwikkelen van meerdere computerapplicaties. X meende dat deze werkzaamheden niet meer aansloten bij zijn functieprofiel en verzocht daarom per e-mail de personeelsafdeling te bevestigen dat de opgedragen ontwikkelopdrachten aan zijn functieomschrijving zouden worden toegevoegd. Deze bevestiging bleef uit. X stelde zich vervolgens op het standpunt dat het auteursrecht op bepaalde onderdelen van de applicaties voor de CAS aan hem persoonlijk toebehoorde. Deze onderdelen had hij namelijk in zijn eigen tijd thuis ontwikkeld en ook in andere projecten gebruikt, voordat hij deze in de software voor de CAS had verwerkt. Het standpunt van X leidt tot een geschil met de CAS en X stapt naar de rechter om zijn gelijk te halen.
De belangrijkste vraag die in deze zaak aan de orde is, is of de ontwikkelwerkzaamheden vallen binnen de opdracht die door de CAS aan X is gegeven. X stelt dat dit niet zo is voor zover onderdelen van de programmatuur door hem thuis, in zijn eigen tijd zijn ontwikkeld.
Uit eerder rechtspraak volgt dat het auteursrecht van de werkgever op het werk van de werknemer niet alleen rust op het resultaat van de werkzaamheden die precies binnen de functieomschrijving passen. Het auteursrecht omvat tevens die werkzaamheden die buiten de normale werkzaamheden vallen maar worden uitgevoerd op uitdrukkelijk verzoek van de werkgever en waarmee de werknemer heeft ingestemd.
De Rechtbank oordeelde dat in dit geval de software is ontwikkeld binnen de opdracht die door de werkgever is gegeven. Dit oordeel wordt voornamelijk gebaseerd op de bevestiging die X in zijn e-mail vraagt aan de personeelsafdeling. Hierin geeft hij immers aan dat hij van mening is dat zijn functie is uitgebreid, maar de formele omschrijving van zijn werkzaamheden nog niet is aangepast. X gaat tegen het vonnis van de rechtbank in hoger beroep en voert onder meer aan dat de inhoud van de e-mail het gevolg is van zijn gebrek aan juridische kennis en dat hij nooit meende dat zijn ontwikkelwerkzaamheden vielen binnen de door de CAS gegeven opdracht.
Het Hof gaat niet specifiek in op de mail van X, maar acht bewezen dat er een brede opdracht is gegeven om informatie van de CAS te ontsluiten via het internet. Dit volgt onder andere uit correspondentie tussen X en zijn manager. Binnen deze opdracht vallen alle werkzaamheden die door X zijn verricht. Het feit dat X in zijn eigen tijd is begonnen met de ontwikkeling doet hier niet aan af. Het Hof gaat er wel van uit dat X in privé ontwikkelde software als basis heeft gebruikt. Maar omdat X heeft erkend dat deze software is doorontwikkeld valt de uiteindelijke applicatie in zijn geheel binnen de gegeven brede opdracht.
Het zal veel ondernemingen bekend voorkomen dat werknemers verborgen talenten hebben die binnen een organisatie van nut kunnen zijn. Als deze talenten auteursrechtelijk beschermde werkzaamheden opleveren kan deze flexibele opstelling echter problemen opleveren. Dit speelt met name bij taken die voor de werkgever tamelijk abstract zijn, zoals het ontwikkelen van computerapplicaties. Het zal in dergelijke gevallen namelijk moeilijk zijn om tot een concrete taakomschrijving te komen. Een ander punt dat speelt bij het ontwikkelen van computerapplicaties is de werkwijze die veel programmeurs hanteren. Zo maken zij regelmatig gebruik van stukjes code die zij eerder (thuis of bij andere werkgevers) getypt hebben. Vaak worden deze stukjes code (ook wel snippets genoemd) met andere programmeurs uitgewisseld. Het blijkt maar weer dat het van groot belang is dat er met werknemers duidelijke afspraken worden gemaakt over hun taakomschrijving. Het kan daarbij zeker geen kwaad om ook af te stemmen hoe deze taken praktisch ingevuld gaan worden.
