Nadat (inmiddels ex-)Buma/Stemra-bestuurder Gerrits door Powned corrupt was genoemd door PowNed, spande hij een civiele procedure aan en diende hij een klacht in bij de Raad voor de Journalistiek. De RvdJ laat er in zijn uitspraak geen misverstand over bestaan: Powned heeft journalistiek onzorgvuldig gehandeld. “Niet gebleken [is] dat voor de beschuldiging van corruptie een nadere onderbouwing bestond“.
Buma/Stemra reageerde kort daarop in een persbericht: “Buma/Stemra neemt met instemming kennis van uitspraak Raad voor de Journalistiek in zaak Gerrits versus omroep Powned“.
Op basis van dezelfde feiten – een door Powned opgenomen telefoongesprek met Gerrits – komt de Amsterdamse rechtbank tot een andere conclusie (hier op rechtspraak.nl) dan de Raad voor de Journalistiek: “De rechtbank concludeert, na afweging van de wederzijdse belangen dat Powned zich niet onrechtmatig heeft gedragen door Gerrits corrupt te noemen. In de kern komt het er op neer dat Powned op het telefoongesprek heeft mogen baseren dat Gerrits heeft aangeboden zijn invloed als bestuurslid van Buma/Stemra aan te wenden in ruil voor één derde van de uitgavenrechten van het werk van Rietveldt. Daarmee legde Powned een misstand bloot. De werkwijze van Powned is niet onzorgcvuldig geweest en aan Powned komt als persorgaan de vrijheid toe om te overdrijven. Dit betekent dat de vorderingen van Gerrits c.s. zullen worden afgewezen“.
In de uitspraak van de rechtbank staan meerdere voor de mediapraktijk interessante overwegingen. Onder meer over de vraag of reputatie wordt beschermd door artikel 8 EVRM, heimelijk opnemen, knippen in opgenomen materiaal, hoor en wederhoor en wanneer iemand een publiek figuur is.
Het vonnis in citaten:
Artikel 8 niet in het geding bij uiting over publiek functioneren
“Het antwoord op de vraag welk recht – het recht op vrijheid van meningsuiting of het recht ter bescherming van de eer en goede naam – in het concrete geval zwaarder weegt, wordt gevonden door een afweging van alle terzake dienende omstandigheden van het geval. […] In het kader van deze afweging kan Gerrits zich niet met succes beroepen op artikel 8 EVRM. Dit artikel geeft een ieder het recht op respect voor zijn privéleven. De gewraakte uitlatingen hebben echter betrekking op Gerrits in zijn hoedanigheid van bestuurslid van Buma/Stemra. In beginsel valt de reputatie van iemand pas onder artikel 8 EVRM als er sprake is van een inbreuk die zo ernstig is dat daardoor een belemmering ontstaat van het genot op het recht op respect voor het privéleven (EHRM 7 februari 2012, LJN BW0603, Axel Springer). Gerrits c.s. heeft hiertoe onvoldoende gesteld. Dit wordt niet anders doordat Powned een aantal keer een foto van Gerrits heeft getoond. Het tonen van de foto staat immers in verband met de berichtgeving over Gerrits als bestuurslid.”
Beschuldiging van corruptie vindt voldoende steun in de feiten
“Powned heeft Gerrits ervan beschuldigd dat hij corrupt is. […] Voor de beantwoording van de vraag of de beschuldiging in dit geval voldoende steun vindt in de feiten, acht de rechtbank daarom in overwegende mate van belang de inhoud die Powned zelf in haar uitzendingen aan het begrip ‘corrupt’ heeft gegeven. De betekenis van ‘corrupt’ zal door het gemiddelde publiek immers worden opgevat in de context waarin Powned de beschuldiging gebruikt. Vast staat dat Powned de beschuldiging van corruptie heeft geplaatst in de context van integriteit.[…]
Powned baseert haar beschuldiging op de inhoud van het telefoongesprek. Gerrits c.s. betwist dat de beschuldiging door Powned volgt uit de inhoud van het telefoongesprek. De rechtbank oordeelt met Powned dat uit het transcript van het telefoongesprek kan worden afgeleid dat Gerrits heeft aangeboden zijn invloed als bestuurslid van Buma/Stemra aan te wenden in ruil voor één derde van de opbrengst van de uitgavenrechten van het werk van Rietveldt. […]
Gezien het voorgaande vindt de beschuldiging, dat Gerrits ‘corrupt’ is in betekenis die daaraan door Powned is gegeven […] voldoende steun in de feiten.”
Misstand
“De omstandigheid dat een bestuurslid van Buma/Stemra heeft aangeboden zijn invloed als bestuurslid aan te wenden in ruil voor één derde van de uitgaverechten van het werk van Rietveldt, is te beschouwen als een misstand. Powned heeft een maatschappelijk belang kunnen zien in het openbaarmaken van deze misstand. De rechtbank betrekt hierbij dat Buma/Stemra in Nederland een belangrijke op de wet gebaseerde monopoliepositie heeft op het gebied van bemiddeling inzake muziekauteursrecht en zij al vóór de gewraakte uitlatingen in de publieke belangstelling stond, onder meer waar het de zogenaamde ‘dubbele petten’ problematiek betreft.”
Publiek figuur
“Gerrits c.s. voert verder aan dat hij niet is aan te merken als een zogenoemd ‘publiek figuur’. De bestuursfunctie was niet meer dan een bescheiden adviesfunctie en had geen enkel publiek element. Niemand had vóór de uitzendingen van Powned van Gerrits gehoord, aldus nog steeds Gerrits c.s.
Een publiek figuur is iemand die een belangrijke of verantwoordelijke positie in de samenleving bekleedt. In het verlengde van het hiervoor overwogene met betrekking tot de maatschappelijke positie van Buma/Stemra betekent dit dat de bestuurders van deze organisatie – en dus ook Gerrits – zijn aan te merken als een publiek figuur. Dit betekent dat de grenzen van toelaatbare kritiek daarom ruimer zijn. Een publiek figuur moet immers dulden dat hij door de media kritisch wordt gevolgd.”
Knippen in materiaal niet misleidend
“Volgens Gerrits c.s. is Powned onzorgvuldig geweest in haar werkwijze doordat Powned het telefoongesprek op voor Gerrits c.s. nadelige wijze heeft gemanipuleerd door daarin te knippen. […]
Aan Gerrits kan worden toegegeven dat zijn positie in het uitgezonden gesprek nadelig wordt uitvergroot. De gedeelten van het gesprek waarin Gerrits uitlegt hoe hij de kwestie als uitgever zou kunnen benaderen zijn immers weggelaten in het uitgezonden gesprek. Toch doet het uitgezonden gesprek niet af aan de indruk van het gehele gesprek, namelijk dat Gerrits bereid is zijn bestuursfunctie in te zetten zodra de overeenkomt is gesloten. Bovendien wordt aan dat bezwaar van Gerrits c.s. tegen deze verkorte weergave in zoverre tegemoet gekomen door Powned die een dag later, op 1 december 2011, het gehele telefoongesprek op het internet toegankelijk heeft gemaakt.”
Heimelijk opnemen
“Het buiten medeweten van Gerrits opnemen van het telefoongesprek acht de rechtbank in dit geval niet onaanvaardbaar. Powned heeft in dit verband uiteengezet dat zij van Storm heeft gehoord dat hij uit een gesprek met Gerrits heeft begrepen dat Gerrits ‘in de wandelgangen’ wel wat kon regelen. In die omstandigheid mocht Powned aanleiding zien om het gesprek heimelijk op te nemen. Alleen op die manier zou zij kunnen nagaan of het vermoeden, dat Gerrits bereid zou zijn om zijn bestuursfunctie aan te wenden in ruil voor een gedeelte van de opbrengst van het muziekwerk van Rietveldt, al dan niet juist was. Niet gesteld of gebleken is dat Powned de door haar gestelde misstand op een andere wijze had kunnen blootleggen dan door het gesprek op te nemen zoals zij heeft gedaan.”
Hoor en wederhoor
“In het algemeen behoort een persorgaan een persoon die op nadelige wijze in het nieuws komt een weerwoord te bieden. Dit is echter geen regel die in iedere situatie dient te worden nageleefd en die bij niet naleving leidt tot onrechtmatigheid. In onderhavig geval leidt de omstandigheid dat Powned Gerrits voor de uitzending van 30 november 2011 niet meer in de gelegenheid heeft gesteld te reageren niet tot het oordeel dat Powned onrechtmatig heeft gehandeld. Dit komt hoofdzakelijk omdat Gerrits niet weerspreekt dat het telefoongesprek heeft plaatsgevonden. Partijen zijn verdeeld over de interpretatie van dit gesprek. Dat betekent, zoals Powned ook betoogt, dat niet waarschijnlijk is dat een weerwoord van Gerrits invloed zou hebben gehad op de keuze van Powned om het telefoongesprek te presenteren zoals ze heeft gedaan. Daarnaast geldt dat Powned na de uitzending van 30 november 2011 aandacht heeft besteed aan de tegenargumenten van Gerrits in de uitzending van 2 december 2011. Ook heeft Powned interviews uitgezonden met respectievelijk een medewerker van High Fashion Music en een medebestuurslid van Buma/Stemra, die het voor Gerrits hebben opgenomen. Om die reden kan niet worden gezegd dat de berichtgeving louter eenzijdig, in het nadeel van Gerrits, is geweest.”
Herhaling beschuldiging toegestaan
“Dat het Gerrits heeft gegriefd dat hij meerdere keren ‘corrupt’ is genoemd in de diverse uitzendingen en op de website van Powned is begrijpelijk. Daar staat echter tegenover, zoals Powned ook betoogt, dat het recht op de vrijheid van meningsuiting met zich brengt dat het een persorgaan in zekere mate vrij staat te overdrijven en/of te provoceren. De rechter behoort, in het belang van de persvrijheid, gepaste afstand te houden. Zoals al is overwogen gaat het om het aan de kaak stellen van een misstand, waarvoor voldoende feitelijke grondslag bestond. Gelet daarop had Powned de vrijheid – en kon zij het als haar maatschappelijke taak beschouwen – om het publiek te informeren. Het voortdurend in de uitzendingen herhalen van de beschuldiging met termen als “de rotte appel”, “corrupt as hell” en “zo corrupt als de neten” is zwaar aangezet, maar gelet op het feit dat enige overdrijving door de kijker van Pownews als inherent aan de uitzendingen van Pownews zal worden ervaren, overschrijden deze uitlatingen niet de grenzen van de maatschappelijke zorgvuldigheid. De rechtbank kan dan ook niet meegaan in de stelling dat de beschuldiging door Powned excessief is.”
PowNed werd bijgestaan door Jens van den Brink
