De Hoge Raad heeft onlangs het cassatieberoep van AVROTROS verworpen op grond van art. 81 lid 1 RO (dus zonder nadere motivering). Hiermee is een aan AVROTROS opgelegde schadevergoedingsverplichting voor een onrechtmatige tv-uitzendingvan € 328.109,- definitief komen vast te staan.
Achtergrond van de zaak
In mei 2004 was een aflevering van het programma TROS Radar gewijd aan malafide hondenhandelaren. Daarin werd Lako Kennels gekwalificeerd als één van de meest beruchte en malafide hondenhandelaren in Nederland. Deze uitingen zijn door de Rechtbank Amsterdam in 2006 als onrechtmatig beoordeeld. Vervolgens is een schadestaatprocedure gevoerd. In eerste aanleg werd AVROTROS veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding van € 505.579,-. In hoger beroep werd de schadevergoeding tot € 328.109,- naar beneden bijgesteld. Dit bedrag was gebaseerd op de (geschatte) winstderving van Lako Kennels ten gevolge van de onrechtmatige tv-uitzending.
Standpunt A-G ten aanzien van beperking op art. 10 EVRM
De Hoge Raad is niet toegekomen aan een inhoudelijke bespreking, want heeft de zaak afgedaan op art. 81 lid 1 RO (dus zonder nadere motivering). De AG was in zijn conclusie wel ingegaan op (de hoogte van) de opgelegde schadevergoeding en bespreekt relevante jurisprudentie en literatuur. In cassatie werd onder meer geklaagd dat de opgelegde schadevergoeding een beperking vormt van de uitingsvrijheid uit art. 10 EVRM en dat het Hof ten onrechte niet is ingegaan op de voorwaarden die voor een dergelijke beperking gelden. De AG gaat bij de bespreking van dit cassatiemiddel in op de voorzienbaarheid en de proportionaliteit van de schadevergoeding.
Voorzienbaarheid schadevergoeding
De AG acht de opgelegde schadevergoeding niet onvoorzienbaar. Deze conclusie baseert de AG op de uitspraak van het EHRM in de zaak Miloslavsky/Verenigd Koninkrijk. Weliswaar moet de hoogte van de schadevergoeding aan de hand van objectieve factoren bepaalbaar zijn, maar bij het berekenen van schadevergoeding in geval van reputatieschade geldt dat “a considerable degree of flexibility may be called for”. Het is volgens de AG dan ook niet vereist dat de hoogte van de toegekende schadevergoeding bij reputatieschade met enige mate van zekerheid moet kunnen worden voorzien. Hierop stuit dit onderdeel van de klacht af, meent de AG.
Proportionaliteit schadevergoeding
Vervolgens gaat de AG in op de proportionaliteit van de opgelegde schadevergoeding. Een schadevergoeding mag geen ‘chilling effect’ hebben; het effect mag niet zijn dat de media worden ontmoedigd in de toekomst gebruik te maken van hun uitingsvrijheid. Bij het bepalen of hiervan sprake is, is niet alleen de hoogte van de opgelegde schadevergoeding van belang, maar ook de draagkracht van degene aan wie de sanctie wordt opgelegd. Daarnaast mag de schadevergoeding niet onevenredig hoog zijn in vergelijking tot de ernst van de (onrechtmatig) beschadigde reputatie en de werkelijk geleden schade.
De AG constateert dat de toegewezen schadevergoeding gebaseerd is op de werkelijk door Lako Kennels geleden vermogensschade veroorzaakt door het onrechtmatig handelen van AVROTROS. Het Hof heeft daarmee de aard van de berichtgeving en het verspreidingsbereik van de publicatie in verhouding tot de hoogte van de schadevergoeding impliciet in zijn oordeel betrokken aldus de AG. Een nadere afweging van omstandigheden was volgens de AG niet noodzakelijk nu AVROTROS in twee feitelijke instanties haar standpunten naar voren heeft kunnen brengen. De klacht is dan ook tevergeefs voorgesteld, stelt de AG.
Op voorspraak van de AG verwerpt de Hoge Raad het cassatieberoep van AVROTROS.
