Eind 2012 en begin 2013 zond de KRO twee afleveringen uit van Brandpunt Reporter over Ryanair, getiteld “Mayday, Mayday”. Eind 2013 volgde een derde deel. In de uitzendingen wordt de bedrijfscultuur van Ryanair, en de invloed daarvan op de veiligheid, aan de kaak gesteld. Ryanair startte daarop een bodemprocedure tegen de KRO. De rechtbank oordeelde op 16 april 2014 dat de uitzendingen niet onrechtmatig waren en wees de vorderingen van Ryanair tot onder meer rectificatie af. Ryanair ging daarop in hoger beroep. Het Hof wees deze week arrest en bekrachtigde het vonnis van de rechtbank.
Het Hof vat de kern van de twee uitzendingen respectievelijk samen als volgt:
“De kern van de bevindingen van de makers van Brandpunt Reporter, zoals die aan bod komen in uitzending I, is dat de wens tot kostenreductie van invloed is op het brandstofbeleid van Ryanair, dat piloten dagelijks druk ervaren om zo weinig mogelijk brandstof te tanken en dat ze door de diepgewortelde angstcultuur binnen het bedrijf nauwelijks in staat zijn zich tegen de druk te verzetten. Dit leidt ertoe dat de vliegveiligheid in gevaar komt. De incidenten boven Valencia op 26 juli 2012 zijn daarvan een illustratie”
en:
“De kern van uitzending II is, dat het personeelsbeleid van Ryanair de vliegveiligheid in gevaar brengt.”
Ryanair stelde dat voor deze uitingen onvoldoende steun in de feiten bestond. In het bijzonder voerde Ryanair aan dat de KRO meer onderzoek had moeten doen naar verschillende (volgens haar) relevante feiten en omstandigheden, en deze in haar uitzendingen had moeten vermelden. Dit zou gaan om onder meer de gang van zaken rondom een incident boven Valencia op 26 juli 2012, waarbij 3 Ryanair toestellen een Fuel Mayday afgaven, en de vraag of Ryanair piloten “werkelijk vliegen als ze ziek zijn”. Het Hof oordeelt echter anders:
“Het hof is van oordeel dat het onderzoek dat het onderzoek dat KRO voorafgaand aan de genoemde uitzendingen heeft gedaan naar de incidenten afdoende is geweest en dat daar niet aan afdoet dat sommige vragen of aspecten rondom die incidenten niet zijn onderzocht.”
Het Hof oordeelt vervolgens dat er voor de kern van de bevindingen (zoals hierboven geciteerd) voldoende steun in de feiten bestond. Meer specifiek:
“Weliswaar hebben ook andere omstandigheden bij die incidenten een rol van betekenis gespeeld, zoals Ryanair uitvoerig betoogt, maar dat dwingt niet tot de conclusie dat tussen die incidenten en het brandstofbeleid een causaal verband zou ontbreken. Hetzelfde geldt het ziekteverzuim. Ook ten aanzien daarvan heeft KRO afdoende onderzoek verricht (…)”
En, zo oordeelt het Hof, je kan niet van de media eisen dat iets pas gepubliceerd kan worden nadat “het min of meer onomstotelijk vast is komen te staan”:
“De in de klachten van Ryanair doorklinkende opvatting dat pas over feiten zou mogen worden gepubliceerd nadat – aan de hand van gedegen eigen feitelijk onderzoek, ook over alle aspecten en omstandigheden die Ryanair aanvoert – de juistheid van de feitelijke basis van het hetgeen wordt gepubliceerd, min of meer onomstotelijk is komen vast te staan, kan niet als juist worden aanvaard. Ditzelfde geldt de in grief IX doorklinkende opvatting dat pas als alle beschikbare bronnen onmiskenbaar in één richting wijzen, over feiten zou mogen worden gepubliceerd. Dit zou immers betekenen dat de nieuwsvoorziening en het commentaar op nieuws in de media voor een belangrijk deel onmogelijk zou worden.”
Ryanair had nog aangevoerd dat zij onvoldoende gelegenheid voor wederhoor had gehad. Het Hof overweegt dat “een recht op wederhoor van Ryanair niet absoluut is”, en oordeelt dat er voorafgaand aan de uitzendingen wel degelijk voldoende gelegenheid voor wederhoor is geboden door de KRO. Over de wijze waarop dit weerwoord vervolgens in de uitzendingen is verwerkt oordeelt het Hof:
“Of en hoe KRO het weerwoord heeft verwerkt in de uitzendingen is vervolgens in beginsel aan haar beoordeling en journalistieke vrijheid overgelaten, waarbij zij niet verplicht was dat weerwoord integraal of kritiekloos over te nemen. Dat Ryanair over die weergave of de uiteindelijke uitzending niet tevreden is, doet aan voormeld oordeel dus niet af.”
Ook de andere grieven van Ryanair slagen niet. Daarmee komt het hof tot dezelfde conclusie als de rechtbank: de uitzendingen zijn niet onrechtmatig jegens Ryanair. De afleveringen zijn terug te kijken op de website van Brandpunt Reporter (aflevering 1; aflevering 2 en aflevering 3).
De KRO werd in deze zaak bijgestaan door Jens van den Brink en Emiel Jurjens.
