Op 10 augustus 2010 ondertekende president Obama de Speech Act. Met deze wet maken de VS een einde aan het zogenaamde ‘libel tourism’ (smaadtoerisme) dat als een ernstige bedreiging van de Amerikaanse vrijheid van meningsuiting wordt beschouwd. In de VS is de vrijheid van meningsuiting een grondrecht. ‘The freedom of speech and the press’ is neergelegd in ’the First Amendment to the Constitution’. Maar in buitenlandse rechtszaken kan geen beroep worden gedaan op het First Amendment. Daarom werden Amerikaanse auteurs en uitgevers steeds vaker geconfronteerd met rechtszaken in het buitenland. Aanklagers van de media procederen vooral graag in Groot-Brittannië waar de vrijheid van meningsuiting beduidend minder bescherming geniet dan in de VS en elders in Europa. Dit kreeg de naam ‘libel tourism’. Verschillende Amerikanen werden door Britse rechters veroordeeld tot het plaatsen van rectificaties en betalen van hoge schadevergoedingen en proceskosten. De nieuwe Speech Act steekt daar nu een stokje voor. Dergelijke uitspraken zijn in Amerika niet rechtsgeldig.
De belangrijkste aanleiding voor de Speech Act is de zaak die (de inmiddels overleden) sjeik Khalid bin Mahfouz in 2003 tegen de New Yorkse onderzoeksjournalist Rachel Ehrenfeld aanspande. In haar boek ‘Funding Evil’ noemde zij de sjeik een geldschieter van moslimterrorisme. De sjeik, noch Ehrenfeld, noch de uitgever van het boek waren in London gevestigd, toch vond daar de rechtszaak plaats. Een klassiek voorbeeld van ‘libel tourism’. De Britse rechter achtte zich bevoegd over de zaak te oordelen en veroordeelde Ehrenfeld tot een rectificatie, excuses en het betalen van een geldboete en de sjeiks proceskosten.
Rachel Ehrenfeld startte in de staat New York een campagne voor beschermende wetgeving tegen dit soort buitenlandse uitspraken. Die wet, ook wel “Rachel’s law’ genoemd, kwam er inderdaad en andere staten volgden New York. Met de Speech Act is de bescherming nu niet alleen lokaal maar federaal geregeld. Het is de eerste wet sinds Obama’s aantreden die in het Congres unaniem is aangenomen, zowel door de Democraten als Republikeinen.
