Behalve uit Syrië komen er de laatste jaren ook veel vluchtelingen uit Eritrea. Eritrea kent een dictatuur die wel wordt vergeleken met het totalitaire bewind in Noord-Korea. De enig toegestane politieke partij in Eritrea is de PFDJ van dictator Isaias Afewerki. Met de persvrijheid is het zelfs nog slechter gesteld dan in Noord-Korea. Eritrea staat al acht jaar laatste in de “World Press Freedom Index”. In 2015 oordeelde de UN Commission of Inquiry on Eritrea dat er sprake is van “systematic, widespread and gross human rights violations” door de Eritrese overheid. Enkele van deze violations kwalificeren mogelijk zelfs als “crimes against humanity”, de meest verstrekkende misdaden onder het internationaal recht.
OneWorld kwam vorig jaar met het nieuws dat de IND bij het horen van vluchtelingen uit Eritrea (nog steeds) aan het regime gelieerde tolken inzette. Als je de Eritrese dictatuur bent ontvlucht en de tolk die jouw vluchtverhaal moet vertalen is gelieerd aan het regime, dan is dat uiteraard een nachtmerrie.
Mirjam van Reisen, hoogleraar Internationale verantwoordelijkheid aan de Universiteit van Tilburg, werd in BNR Nieuwsradio om commentaar op deze tolkenkwestie gevraagd. De specifieke casus betrof het feit dat de broer en zus van de voorzitter van de YPFDJ Holland – de jongerenafdeling van de enig toegestane politieke partij de PFDJ – voor de IND tolkten.
Hoogleraar Van Reisen zei in dit verband: “[…] het zijn mensen die al lang in Nederland zijn, waarvan de broer van de twee waarom het gaat de spil is van de inlichtingendienst van Eritrea waarvan het centrum in Nederland is en dat is een bekend gegeven en feit.”
Interviewer: “En wat betekent dat voor de mensen voor wie ze tolken de vluchtelingen uit Eritrea?”
Van Reisen: “Ja weet je, Eritrea de inlichtingendienst heeft een heel uitgebreid netwerk van informanten wat dan werkt met afpersingen en bedreigingen en de groepen verder controleert. Dus dat zijn inderdaad wel schokkende feiten als dat zo zou zijn. En ja we weten ook wel vanuit de praktijk dat er veel zorgen zijn rondom tolken die niet op correcte wijze vertalen.” [onze onderstreping].
Meseret Bahlbi, de voorzitter van de YPFDJ, vond dat hij ten onrechte werd beschuldigd van spionage voor het Eritrese regime en spande daarop een kort geding tegen Van Reisen aan. Hij eiste rectificatie en een schadevergoeding van € 25.000,-.
De Voorzieningenrechter wijst de vorderingen van Bahlbi af. De rechter oordeelt dat sprake is van een ernstige misstand waarover Van Reisen zich als wetenschapper moet kunnen uitlaten en dat haar woorden voldoende steun vinden in het feitenmateriaal: “Bahlbi [is] immers voorzitter geweest van de YPFDJ in Nederland en het is niet ontoelaatbaar om de voorzitter van deze vereniging als “de spil” aan te duiden. Met “de inlichtingendienst van Eritrea” suggereert Van Reisen vervolgens dat Bahlbi (een soort van) spionagewerkzaamheden verricht. Weliswaar kan Bahlbi worden toegegeven dat Van Reisen (kennelijk) niet beschikt over informatie over concrete daden of acties van Bahlbi, maar uit de door Van Reisen beschreven structurele werkwijze in tal van West-Europese landen met betrekking tot het inwinnen van inlichtingen, ondersteund door tal van (VN) rapporten en verklaringen, volgt voorshands dat de YPFDJ, zoals hiervoor overwogen, als de verlengde arm van een dictatoriaal regime kan worden aangemerkt en dat vanuit die organisatie inlichtingen worden verstrekt aan het regime.”
Bahlbi heeft hoger beroep aangetekend tegen het vonnis.
