Eerder schreef ik over de nogal verbijsterende uitspraak in een kort geding tussen Agractie en Dierenrecht over de campagneposter hiernaast. Het Hof Amsterdam kon zich in die verbijstering duidelijk niet vinden, en bevestigde het vonnis van de voorzieningenrechter.
Ter herinnering: Dierenrecht wees op het dierenleed dat wordt veroorzaakt doordat kalfjes na geboorte meteen worden weggehaald bij hun moeder. Op de poster staat de tekst: ‘Hulp nodig met stoppen?‘ En dan weergegeven als waarschuwingstekst op wat een pakje sigaretten lijkt: ‘Zuivel veroorzaakt ernstig dierenleed. Kalfjes worden direct na de geboorte weggehaald bij hun moeder.’ En dan: ‘stoppenmetzuivel.nl‘. Agractie vond dat de actie veel te ver ging, en eiste stopzetting, rectificatie en een recall.
Volgens de voorzieningenrechter ging het er onder meer om of deze uitlating feitelijk juist is. En het was aan Stichting Dierenrecht om dat aannemelijk te maken. Toen ontspon zich een wetenschappelijke discussie over de vraag of bewezen is dat voor de kalfjes inderdaad sprake is van ernstig dierenleed. Nou, en dat is niet zo, volgens de rechter. De rechter veroordeelde Dierenrecht tot een zelden opgelegde recall; alle posters moeten worden verwijderd. En tot verbazing van de voltallige Mediareport redactie doet het Hof het nu dunnetjes over. Eerst valt nog te lezen dat uitingen in het publieke debat een hoge mate van vrijheid verdienen. Maar het blijken loze woorden.
Volgens het Hof is sprake van een ‘feitelijke vaststelling, en niet als een voor discussie vatbare mening‘. Het Hof legt niet uit waar die overweging op gebaseerd is. En hier zit wel de crux. De poster vermeldt keurig dat het de actievoerders erom gaat dat kalf en koe direct na geboorte uit elkaar worden gehaald. Dat is de feitelijke bewering. En die wordt niet betwist. En vervolgens staat op de poster dat Dierenrecht vindt dat dat ernstig leed veroorzaakt. Dat is een mening. Je kan het er mee eens of oneens zijn. En het is een mening die volgens mij helemaal niet feitelijk kan worden onderbouwd. Leed is een ruim begrip (wat volgens de Van Dale ook bijvoorbeeld verdriet omvat), en de stelling dat kalveren leed ondervinden als ze na geboorte van hun moeder worden gescheiden lijkt me lastig te betwisten. Het is niet natuurlijk om een kalf meteen van de moeder te scheiden. Het kalf wil drinken en wordt weggehaald. Hoeveel leed dat een kalf toebrengt lijkt me vatbaar voor discussie. Maar nogmaals, dat is nou bij uitstek een mening. Niet iets dat je wetenschappelijk kunt (of hoeft te) onderbouwen. Ja je kunt best stress levels meten. Maar dat is niet het enige leed dat een kalf kan hebben. Waar naar mijn mening zowel de voorzieningenrechter als het Hof de plank mis slaan, is dat duidelijk is wat Dierenrecht bedoelt. De boeren worden niet ten onrechte ergens van beschuldigd. Dierenrecht vindt dat het scheiden van koe en kalf ernstig leed toebrengt. En binnen de grote vrijheid die het publieke debat toekomt volgens het Hof, is het opmerkelijk dat een verbod op deze mening wordt uitgesproken. En dat geldt helemaal nu het hier gaat om actievoerders. Waarvan je weet dat ze op het scherpst van de snede campagne voeren (wat hier overigens nogal meevalt) en die net als columnisten, cabaretiers en cartoonisten extra vrijheid toekomt. Het Hof overweegt nog dat de uiting op de poster “niet nodig” was voor het bereiken van het door DierenRecht beoogde doel. Maar de rechter gaat slechts over de vraag of een uiting (on)rechtmatig is. Niet over de vraag of een uiting wel nodig is.
Nee, dit is niet leuk voor de melkveehouders, en ja, “de achterban van Agractie voelt zich in diskrediet gebracht“. Maar dat is toch geen reden om deze vrij onschuldige poster te verbieden en zelfs een recall uit te spreken? En waarom ook? Wat is de schade die dit ingrijpen noodzakelijk maakt? Is opeens heel Nederland gestopt met zuivel drinken op oneigenlijke gronden. Nee natuurlijk niet. Dit is een onschuldige vorm van campagnevoeren die nooit verboden had mogen worden.
Ik blijf erbij. Met deze poster is volgens mij in de verste verte niets mis. Wel met dit arrest.