Iets meer dan een week geleden deed de rechter een nogal verbijsterende uitspraak in een kort geding tussen Agractie en Dierenrecht over de campagneposter hiernaast. En die uitspraak verdient een bespreking (en vernietiging in hoger beroep).
Dierenrecht wees op het dierenleed dat wordt veroorzaakt doordat kalfjes na geboorte meteen worden weggehaald bij hun moeder. Op de poster staat de tekst: ‘Hulp nodig met stoppen?‘ En dan weergegeven als waarschuwingstekst op wat een pakje sigaretten lijkt: ‘Zuivel veroorzaakt ernstig dierenleed. Kalfjes worden direct na de geboorte weggehaald bij hun moeder.’ En dan: ‘stoppenmetzuivel.nl‘. Agractie vond dat de actie veel te ver ging, en eiste stopzetting, rectificatie en een recall.
Volgens de rechter gaat het er onder meer om of deze uitlating feitelijk juist is. En het is aan Stichting Dierenrecht om dat aannemelijk te maken. Dan ontspint zich een wetenschappelijke discussie over de vraag of bewezen is dat voor de kalfjes inderdaad sprake is van ernstig dierenleed. Nou, en dat is niet zo, volgens de rechter. Want “dat sprake is van ernstig leed, zoals Stichting Dierenrecht in de uitlating stelt is niet aannemelijk tegenover wat door Stichting Agractie naar voren is gebracht”. De rechter concludeert dan dat “de posters in de billboards in de grote steden schadelijk zijn voor het imago van de melkveehouders”. En, let op, dat is vooral zo omdat – volgens de rechter – “juist bij de bewoners van de grote steden weinig kennis bestaat over hoe het er in de melkveehouderij aan toe gaat”. Het staat er echt. En: “Het feit dat de uitlating onderdeel is van een campagne van Stichting Dierenrecht maakt het voorgaande niet anders. Iedere uitlating in het kader van een campagne moet getoetst worden aan de onrechtmatigheid.” Wat daarmee wordt bedoeld is onduidelijk. Want natuurlijk is voor de vraag of een uiting onrechtmatig is, wel degelijk heel relevant dat deze poster een vorm van actievoeren is. De rechter veroordeelt Dierenrecht zelfs tot een zelden opgelegde recall; alle posters moeten worden verwijderd.
Met deze poster is volgens mij in de verste verte niets mis.
Natuurlijk schaadt de poster het imago van melkveehouders. Dat is zeg maar het idee van campagnevoeren. Je wil bedrijven raken, het liefst in hun imago, om ze tot verandering te dwingen. Als dat een campagneposter onrechtmatig zou maken kunnen actievoerders wel inpakken. En nee, dat de kalfjes inderdaad ernstig leed wordt aangedaan hoeft niet feitelijk te worden onderbouwd (nog afgezien van het punt dat het mij onmogelijk is te bewijzen dat iemand ernstig leed heeft, laat staan bij dieren). De poster vermeldt keurig dat het de actievoerders gaat om het scheiden van kalf en koe, en dat zij vinden dat dat volgens hen het ernstige leed veroorzaakt. Dat is een mening, en daar valt weinig op af te dingen. Je kan het er mee eens of oneens zijn. En het is een mening die helemaal niet feitelijk kan worden onderbouwd. En omdat in de uiting zelf wordt uitgelegd wat de actievoerders ernstig leed vinden, wordt de melkveehouders ook niet onterecht dingen in de schoenen geschoven. Het is niet zo dat mensen kunnen denken dat bedoeld wordt dat ze fysiek worden mishandeld bijvoorbeeld.
De voorzieningenrechter slaat de plank hier naar mijn mening faliekant mis. Dit vonnis gaat in tegen vaste jurisprudentie die actievoerders en vergelijkbare groepen als columnisten juist extra bescherming geeft. Zij mogen zich juist fel uitlaten.
Ik begrijp dat er hoger beroep volgt. Het zou mooi zijn als het Hof duidelijk afstand neemt van de redenering in dit vonnis.