Vorige week deed de rechtbank Amsterdam uitspraak in een zaak tegen het consumentenprogramma Rambam van de VARA. In dit programma werden eerder bijvoorbeeld datingsites en ticketverkoop onder de loep genomen. De nieuwste aflevering richt zich op opmerkelijke online advertenties. Onderdeel van de uitzending waren verschillende websites van één bedrijf waarop steeds filmpjes te zien zijn van twee heren die de bezoekers van de websites bakken met geld beloven bij de aankoop van hun geheime formule. Rambam nam de proef op de som en bedacht daarbij een ludieke actie om de mannen uit het filmpje te interviewen. Dit leidde tot een kort geding tegen producent CCCP en tegen de VARA, waarmee de heren probeerden de uitzending te voorkomen. De rechtbank wees de vorderingen af.
De rechtbank omschrijft in het vonnis hoe eisers op verschillende websites filmpjes plaatsen, waarin opmerkelijke aanprijzingen werden gedaan. Zo wordt in één filmpje bijvoorbeeld gezegd:
“Op deze pagina gaan we je precies uitleggen hoe je binnen no time 100 euro per uur verdient op de automatische piloot [..]. Want hoe lui je ook bent, hoe weinig je ook kan, dit kan jij ook. En dat garanderen we je. [..] Ja, we onthullen je het geheim waarmee wij vanuit twee ton schuld compleet financieel onafhankelijk zijn geworden”
Deze geheime formule is vervolgens te koop voor 69 euro.
De rechtbank stelt vast dat eisers voorafgaand toezicht op de media vorderen. Hiervoor gelden strenge eisen, waaraan in deze zaak niet is voldaan. De belangafweging tussen de vrijheid van meningsuiting en het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer valt dan ook in het voordeel van CCCP en VARA uit:
“Gezien de wijze waarop [eiser 1] en [eiser 2] zichzelf presenteren op het internet en gezien de inhoud van hun boodschap is de voorzieningenrechter van oordeel dat het een journalistiek medium vrij moet staan om hun geloofwaardigheid aan de orde te stellen. De media hebben immers bij uitstek een belang om zich kritisch uit te laten over maatschappelijke fenomenen, in dit geval ongeloofwaardige claims op meerdere websites op het internet.”
Meer specifiek ging de rechtbank ook in op de vraag of het interview met eisers uitgezonden mocht worden. De programmamakers hadden onder het mom van een fictief programma met eisers gesproken op de cd-presentatie van hun band. De rechtbank overwoog:
“Uitgangspunt hierbij is weliswaar dat een journalist een geïnterviewde niet op het verkeerde been mag zetten, maar bij beantwoording van de vraag of in een specifiek geval een journalist onder valse voorwendselen iemand mag “verleiden” tot het geven van een interview, dient eveneens een afweging van alle belangen te worden gemaakt.”
“Gezien de wijze waarop [eiser 1] en [eiser 2] (op het internet) in de openbaarheid treden en [..] zij internetbezoekers “gouden bergen” beloven, kan niet reeds vóór de uitzending worden geoordeeld dat het niet is toegestaan [eiser 1] en [eiser 2] “met gelijke munt terug te betalen” [..]. Het is niet op voorhand onrechtmatig dat de makers van Rambam [eiser 1] en [eiser 2] op deze kritisch/satirische en ludieke wijze op het verkeerde been hebben gezet.“
CCCP en VARA werden in deze zaak bijgestaan door Jens van den Brink en Joran Spauwen van Kennedy Van der Laan.
