Johan Derksen heeft in 2022 een juridisch adviseur in een live-uitzending van het televisieprogramma Vandaag Inside beschuldigd van (onder meer) chantage. Aanleiding hiervoor was de bekendmaking van het OM (op de dag van de uitzending) dat Johnny de Mol niet vervolgd zou worden voor mishandeling/poging tot doodslag van zijn ex-vriendin, maar de juridisch adviseur in verband met de kwestie wél vervolgd zou worden voor poging tot afdreiging van John de Mol en diens familie.
In de uitzending besprak Derksen de bekendmaking van het OM, en ging hij kort in op het verleden en andere activiteiten van de juridisch adviseur. De juridisch adviseur spande vervolgens een kort geding aan tegen Derksen en Talpa (het bedrijf achter Vandaag Inside dat onder leiding staat van de Mol), en eiste rectificatie van zes uitlatingen van Derksen. De voorzieningenrechter wees alle vorderingen af, waarna de juridisch adviseur in hoger beroep ging.
In hoger beroep verminderde de juridisch adviseur (hierna: de adviseur) zijn eis, en vorderde hij rectificatie van de volgende twee uitlatingen van Derksen:
(1) De uitlating dat John de Mol is gechanteerd door de adviseur, omdat adviseur de Mol in een brief verzocht om “een x-bedrag, een paar ton” over te maken; en
(2) de uitlating dat de adviseur bezig is “om een heel bolwerk op te zetten om Mark Rutte te liquideren/elimineren”.
In een helder arrest bekrachtigt het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden het vonnis van de voorzieningenrechter. Het hof gaat in op factoren die een rol spelen in de belangenafweging tussen artikel 10 EVRM (vrijheid van meningsuiting) en artikel 8 EVRM (bescherming van de eer en goede naam). De overwegingen van het hof bieden handvatten in toekomstige mediazaken.
Het hof benoemt allereerst dat Vandaag Inside “op de nationale televisie wordt uitgezonden en een miljoenenpubliek heeft.” Hierdoor moet van Derksen worden verwacht dat hij “zich bewust is van de impact van zijn uitlatingen en dat hij er daarom op let dat hij geen onnodig grievende uitlatingen doet, geen feiten verdraait en geen ongefundeerde verdachtmakingen uit.” (r.o. 4.9.)
De uitlatingen van Derksen moeten echter wel in samenhang worden gezien met zijn andere uitlatingen en de context van het programma, zo vervolgt het hof. Dit wordt nader ingevuld:
“Vandaag Inside kenmerkt zich door drie vaste deelnemers die vaak stevige, gechargeerde en soms omstreden uitspraken doen over allerlei onderwerpen waarbij een eigen kijk wordt gegeven op het nieuws en de actualiteit. Het is geen zuiver journalistiek programma en de toon van het programma is informeel. Het staat [Derksen] vrij zich te bedienen van bewoordingen die met het gewone spraakgebruik overeenstemmen en van toonzettingen die hij voor zijn publiek geëigend acht, ook als die wat overdreven of provocerend zijn.” (r.o. 4.10.)
Alhoewel Derksen dus in beginsel een bepaalde verantwoordelijkheid heeft omdat zijn uitlatingen impact hebben op een miljoenenpubliek, rechtvaardigt de context van het programma dat hij zich soms overdreven of provocerend uitlaat. Hierbij acht het hof de eerdere gedragingen van de adviseur eveneens relevant. Het hof overweegt:
“In de afweging van het hof speelt verder mee dat [appellant] zich vanaf 27 oktober 2020 (met naam en zichtbaar in beeld) op sociale media in het publieke debat heeft begeven en dat hij daar zijn mening heeft gegeven over de familie [de Mol] in scherpe bewoordingen. Dit betekent niet dat hij alles moet accepteren wat er over hem wordt gezegd, maar wel dat hij zich meer (negatieve) publiciteit moet laten welgevallen dan een willekeurig ander persoon. [Derksen] mag kritischer over hem zijn dan over een iemand die niet op die manier de publiciteit heeft opgezocht.” (r.o. 4.11.)
Gelet op bovenstaande factoren en het feit dat de uitlatingen van Derksen voldoende steun in de feiten vinden, oordeelt het hof dat de vrijheid van meningsuiting van Derksen zwaarder weegt dan de bescherming van de eer en goede naam van de adviseur. Alle vorderingen worden afgewezen.
Overigens is dit niet de eerste keer dat de adviseur een rechtszaak tegen media aanspant – en verliest. Zie in dit kader ons artikel “NRC-artikel over de “Rocky van de Zuidas” niet onrechtmatig“.