Voor een paar duizend D-mark kocht de vader van Markus Roubrocks in 1977 het werk Stilleven met Pinksterrozen. Hij was ervan overtuigd een echte Van Gogh op de kop getikt te hebben. Zijn zoon heeft inmiddels meer dan zes ton geïnvesteerd in zijn kruistocht het schilderij als een authentieke Van Gogh erkend te krijgen. Tot dusver is dat tevergeefs. Want ook al beamen verschillende experts dat het hier een echte van Gogh betreft, het Van Gogh Museum denkt daar anders over. En dat oordeel is leidend in de kunsthandel. Zo lang het Van Gogh Museum niet beweegt, is het werk niets waard.
In 2001 heeft een expertiseteam van het Van Gogh Museum het schilderij onderzocht en geconcludeerd dat het schilderij niet van de hand van Van Gogh is en vermoedelijk zelfs een opzettelijke vervalsing. De familie Roubrocks heeft sindsdien geprobeerd het Museum op andere gedachten te brengen, maar het Museum blijft bij de in 2001 afgegeven opinie en wil geen nader onderzoek doen.
Daarop startte Roubrocks een rechtszaak waarin hij onder meer een verklaring voor recht vorderde “dat naar huidige maatschappelijke maatstaven en inzichten op grond van de op dit moment bij procespartijen bekende feiten en gegevens moet worden aangenomen dat het Schilderij een authentiek werk is van de bekende Nederlandse impressionistische schilder Vincent van Gogh”.
Maar tot een oordeel over de echtheid van het schilderij laat de rechtbank Amsterdam zich niet verleiden. De rechtbank erkent het recht op (wetenschappelijke) vrijheid van meningsvorming en meningsuiting waar het Van Gogh Museum een beroep op heeft gedaan:
“Voorop staat dat de rechtbank geen oordeel kan geven over de vraag of de Stichting het Schilderij ten onrechte niet aan Van Gogh heeft toegeschreven. Toeschrijving van een schilderij aan een bepaalde schilder is geen exacte wetenschap, maar een beoordeling die moet worden overgelaten aan deskundigen. Daarbij komt het aan, zo heeft de Stichting ter zitting onbetwist gesteld, op een optelsom van elementen, zoals de herkomst, de voorstelling en de stijl van het werk. De rechtbank overweegt dat de uitkomst van die optelsom afhangt van hoe de verschillende elementen worden gewogen en geïnterpreteerd. Dat betekent dat verschillende deskundigen tot verschillende uitkomsten kunnen komen, zoals in het onderhavige geval ook is gebleken. De Stichting komt hierin een eigen opinie toe. De rechtbank is er niet om in dit wetenschappelijk discours partij te kiezen, laat staan om zich zelfstandig een oordeel te vormen over de vraag of het Schilderij wel of niet aan Van Gogh moet worden toegeschreven. Om dezelfde reden kan de rechtbank evenmin beoordelen, zoals Roubrocks bij zijn tweede eiswijziging heeft verzocht, of naar huidige wetenschappelijke maatstaven en inzichten moet worden aangenomen dat het Schilderij een authentiek werk is van Van Gogh.”
Vervolgens oordeelt de rechtbank dat de opinie van het Museum niet onrechtmatig is jegens Roubrocks. Gelet op het feit dat het Museum een gezaghebbende en belangrijke autoriteit is op het gebied van 19e-eeuwse kunst en in het bijzonder van het werk van Van Gogh, kan het – zo overweegt de rechtbank – onder omstandigheden onrechtmatig zijn als het Museum bij zijn onderzoek en daarop gebaseerde opinie onvoldoende zorgvuldigheid betracht. Maar daar is hier volgens de rechtbank geen sprake van. Alle vorderingen van Roubrocks worden afgewezen.
Na deze uitspraak van de rechtbank lijkt erkenning van Stilleven van Pinksterrozen als een authentieke Van Gogh ver weg, maar het is niet uitgesloten dat dat in de toekomst nog verandert. De Volkskrant schreef al eens dat “reeds op de eerste belangrijke Van Gogh-expositie, in 1901, schilderijen [hingen] die niet van Vincent bleken te zijn. Het geroezemoes over nep en echt is nooit verstomd”. Zo werd in 2003 Bloemstilleven met akkerbloemen en rozen in bezit van het Kröller-Müller museum nog afgeschreven als nep. Maar sinds 2012 – na nieuw onderzoek – is dat doek toch weer een Van Gogh. Die geschiedenis zal de familie Roubrocks ongetwijfeld sterken in hun strijd voor de erkenning van Stilleven met Pinksterrozen als een echte Van Gogh.
Markus Roubrocks heeft een website aan Stilleven met Pinksterrozen / Still life with peonies gewijd.