De meeste journalistieke media zullen niet zomaar de IP adressen van reagerende bezoekers afgeven en hoeven dat zonder rechterlijke toets ook niet te doen. Maar uit onderzoek van Webwereld blijkt dat het OM toch regelmatig om deze IP adressen vraagt en daarbij ook dreigt met vervolging zonder dat de rechter de vordering toetst. De VVD heeft naar aanleiding van het bericht op Webwereld inmiddels Kamervragen gesteld.
Webwereld onderzocht de kwestie naar aanleiding van een bericht op crimesite.nl. Op 4 januari jl. meldde de site dat de Amsterdamse recherche en het OM heeft gedreigd hoofdredacteur van crimesite.nl, Wim van de Pol, op te pakken omdat hij weigerde te voldoen aan een vordering tot afgifte van IP adressen. Van de Pol beriep zich daarbij op het journalistieke verschoningsrecht. Volgens crimesite.nl overwoog het OM eerst nog te onderzoeken of deze site inderdaad een journalistieke website was, maar besloot uiteindelijk geen actie te ondernemen tegen Van de Pol.
Uit het onderzoek van Webwereld blijkt nu dat het OM regelmatig media onder druk zet om IP adressen af te geven die verband houden met bepaalde reacties. De Nederlandse Vereniging voor Journalisten raadt in een persbericht op 7 januari jl. media en journalisten aan niet in te gaan op verzoeken van Justitie om afgifte van IP adressen. ‘Tot nu toe zijn officieren van Justitie die IP-nummers van journalistieke sites opeisten, teruggefloten,’ zegt NVJ-secretaris Thomas Bruning.
Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens heeft in 2010 in het Autoweek-arrest nog weer eens het belang van het recht op bronbescherming onderstreept. Het Hof oordeelde dat in beginsel altijd een met waarborgen omklede rechterlijke toetsing moet plaatsvinden voordat journalistiek bronmateriaal door het OM in beslag kan worden genomen. Het OM arresteerde in 2002 de hoofdredacteur van Autoweek toen deze foto’s van een illegale straatrace, die door een journalist waren gemaakt onder toezegging van anonimiteit van de deelnemers, niet wilde afgeven aan de politie. Ook dreigde Justitie de redacties van alle Sanoma uitgaven plat te leggen in het weekend dat Willem-Alexander en Maxima trouwden, om zo de hoofdredacteur verder onder druk te zetten. Het Hof oordeelde dat de Staat daarmee in strijd met artikel 10 EVRM handelde, omdat geen sprake was een met waarborgen omklede rechterlijke toetsing.
De NVJ stoort zich er nu aan dat het OM zelf richtlijnen heeft opgesteld over het opvragen van IP adressen bij journalistieke sites. Deze richtlijnen zijn naar mening van de NVJ te eenzijdig en onduidelijk. Inmiddels is Minister Opstelten door VVD Kamerlid Jeanine Hennis-Plasschaert gevraagd Kamervragen over deze kwestie te beantwoorden.
