Naar aanleiding van twee uitzendingen van het KRO-programma “Brandpunt Reporter” over de bedrijfscultuur van Ryanair en de mogelijke invloed daarvan op de veiligheid startte Ryanair begin 2013 een bodemprocedure tegen de KRO. Daarbij vorderde zij in een incident inzage in, en afschrift van het ruwe beeldmateriaal van interviews met Ryanair-piloten, die in de uitzending onherkenbaar waren gemaakt. Deze vordering werd in een tussenvonnis van de Rechtbank Amsterdam afgewezen. Uiteindelijk werden ook de hoofdvorderingen van Ryanair in de bodemprocedure afgewezen. Ryanair had parallel aan deze procedure een verzoek ingediend tot het gelasten van een voorlopig getuigenhoor. Dit verzoek werd afgewezen door de Rechtbank Amsterdam bij gebrek aan belang.
Ryanair ging in hoger beroep tegen het vonnis in de bodemprocedure. Tegelijkertijd verzocht zij bij het Hof Amsterdam weer om het gelasten van een voorlopig getuigenverhoor en daarnaast om een voorlopig deskundigenbericht. Bij beschikking van het Hof van 11 november 2014 wees het Hof ook dit verzoek van Ryanair af.
Het Hof overweegt dat het doel van een voorlopig getuigenverhoor en/of voorlopig deskundigenbericht kan zijn:
a) opheldering verkrijgen over relevante feiten in het geding, om de rechtspositie van verzoeker beter te beoordelen; en/of
b) voorkomen dat bewijs verloren gaat (met name relevant voor voorlopig getuigenverhoor).
In de uitzendingen van Brandpunt Reporter is aandacht besteed aan de bedrijfscultuur van Ryanair en de mogelijke invloed daarvan op de veiligheid. Daarbij kwam onder meer een voorval aan de orde boven Valencia op 26 juli 2012, waarbij 3 Ryanair toestellen een Fuel Mayday afgaven en met voorrang landden.
Ryanair wil door middel van het getuigen- c.q. deskundigenverhoor bewijzen “dat er geen causaal verband bestaat tussen haar brandstofbeleid en de brandstofincidentel met drie vliegtuigen van Ryanair boven Valencia op 26 juli 2012.” De KRO had de relevantie van deze stelling voor de beoordeling van de zaak betwist.
Het Hof gaat daarin mee en oordeelt als volgt:
“Het hof is van oordeel dat het horen van de door Ryanair onder 2.3 bedoelde getuigen/deskundigen over de door Ryanair genoemde onderwerpen niet past binnen de strekking van een voorlopig getuigenverhoor of voorlopig deskundigenbericht zoals onder 2.6 vermeld nu dit slechts ertoe dient om aan te tonen dat een causaal verband ontbreekt tussen de incidenten die op 26 juli 2012 hebben plaatsgevonden en het door Ryanair gevoerde brandstofbeleid. In de bodemprocedure staat evenwel niet de weerlegging van dit causale verband centraal, maar de vraag of de beweringen die in de uitzendingen van Brandpunt Reporter over de incidenten en (onder meer) het brandstofbeleid van Ryanair zijn gedaan, ten tijde van die uitzending voldoende steun vonden in het toen beschikbare (feiten)materiaal. Ryanair heeft niet toegelicht op welke wijze een getuigen- of deskundigenverhoor/bericht zoals zij dat voorstaat, zal leiden tot het verkrijgen van relevante informatie voor de beoordeling van dat geschil.”
Het Hof concludeert:
“Ryanair had tegenover deze – zoals overwogen: niet door haar bestreden – door de rechtbank geschetste feitelijke achtergrond, en de in de hoofdzaak te hanteren norm bij de beoordeling van de rechtmatigheid van de uitzendingen nader moeten toelichten wat de volgens haar te bewijzen bij zouden kunnen dragen aan een oordeel omtrent die kwestie. Nu zij dat heeft nagelaten, althans onvoldoende heeft gedaan, heeft zij haar belang bij het door haar verzochte voorlopige getuigenverhoor en/of voorlopig deskundigenbericht, tegenover het belang van KRO om aan de kosten daarvan en het daarmee gemoeide tijdsverloop te ontkomen, onvoldoende concreet toegelicht.”
Ook een tweede argument van Ryanair, een beroep op artikel 6:167 lid 2 BW (het bijzondere recht op rectificatie zonder aansprakelijkheid), slaagt niet. Er dienen voor het antwoord op de vraag of Ryanair recht heeft op rectificatie, zo oordeelt het Hof “vele andere omstandigheden [dan de door Ryanair gestelde omstandigheden] te worden bezien”. Het Hof oordeelt dat het “prematuur en in strijd met de goede procesorde” zou zijn om Ryanair op dit punt in de procedure toe te laten tot bewijslevering.
De KRO wordt in deze zaak bijgestaan door Jens van den Brink.
