De Mediacode van de Nederlandse Koninklijke familie is strijdig met Europees recht. Dat volgt uit het arrest Caroline von Hannover II, dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vandaag wees.
Prinses Caroline probeerde de publicatie van foto’s van haar skivakantie te verbieden. Daarbij beriep zij zich op het arrest Caroline I uit 2004, waarin het Hof eerdere publicatie van foto’s van Caroline verbood, mede omdat zij volgens het Hof op die de foto’s niet naar buiten trad in een officiële functie. In het arrest staat echter niet dat iedere foto waarop zij is afgebeeld zonder dat zij een officiële functie bekleedt verboden is. Uit het Caroline I arrest volgt slechts dat dit een verzwarende omstandigheid kan zijn.
Het Nederlands Koninklijk Huis heeft het in haar mediacode (die hier staat) echter wel als absolute eis geïntroduceerd. De mediacode bepaalt dat de leden van het Koninklijk Huis “er op mogen vertrouwen met rust gelaten te worden op de momenten, dat zij niet op grond van hun officiële functies naar buiten treden“.
In het arrest Caroline II bevestigt het Europees Hof vandaag dat het enkele feit dat royals (of andere publieke figuren) niet op grond van hun officiële functies naar buiten treden, geen zelfstandige reden is publicatie van foto’s te verbieden. Immers, “irrespective of the question whether and to what extent [princess Caroline] assumes official functions on behalf of the Principality of Monaco, it cannot be claimed that the applicants, who are undeniably very well known, are ordinary private individuals. They must, on the contrary, be regarded as public figures.”
De Mediacode is dus niet in lijn met Europees recht. Big deal, zou je kunnen zeggen. De Mediacode is niets meer dan een soort contract tussen de RVD/ het Koninklijk Huis en de media die de Mediacode erkennen. Als je het er niet mee eens bent dan moet je de Mediacode gewoon niet erkennen.
Daar valt echter nogal wat op af te dingen. Ten eerste is de Mediacode geen contract. Het is een voorschrift dat van overheidswege is uitgevaardigd en van overheidswege wordt gehandhaafd. En er staan sancties op. Media die zich aan de Mediacode houden worden uitgenodigd voor de bekende mediamomenten, zo bepaalt de code. Maar, tegen media die zich er niet aan houden kunnen “passende maatregelen worden getroffen”. En “onder passende maatregelen wordt onder meer verstaan de (tijdelijke) uitsluiting bij accreditatie en juridische stappen door het betrokken lid van het Koninklijk Huis”. Was getekend, “De Rijksvoorlichtingsdienst, 21 juni 2005”.
De koningin maakt deel uit van de regering. De RVD, auteur en handhaver van de code, valt onder het Ministerie van Algemene Zaken, het ministerie van premier Rutte. De Mediacode is een door staatsorgaan uitgevaardigde regeling waaraan sancties verbonden zijn. Een regeling die evident in strijd is met Europees recht.
Is dat een probleem? Ja, naar mijn mening is dat een probleem. Vanzelfsprekend wil de Koninklijke familie haar persoonlijke levenssfeer beschermen. Het lijkt echter weinig passend dat de Nederlandse Staat daartoe voorschriften in het leven roept en handhaaft die strijdig zijn met Europees recht. De Nederlandse Staat en haar organen dienen zich aan de rechtspraak van het EHRM te houden. Het is dan ook opmerkelijk dat de RVD de huidige Mediacode gewoon in stand lijkt te laten.
Meer over het arrest Caroline II hier op Media Report (MR 11033). Hier (MR 10004) meer over het linkverbod waarmee de RVD eerder probeerde de Mediacode uit te breiden.
