In Engeland is politieke televisiereclame uit den boze. Dit gaat zo ver dat ook algemene politieke standpunten niet tijdens reclameblokken mogen worden uitgezonden. De zogenaamde Animal Defenders International liep een aantal jaar geleden tegen dit verbod aan toen zij een ideële reclame over dierenleed moesten voorleggen aan de Broadcast Advertising Clearance Centre. Dit ‘Clearence Centre’ vond de boodschap te politiek en verbood de reclame. Dit leidde tot een beroep bij het EHRM dat in de samenstelling van de Grote Kamer (17 rechters) over deze gang van zaken heeft geoordeeld. Opmerkelijk genoeg is de Grote Kamer van mening dat er geen sprake is van een ongerechtvaardigde inbreuk op de vrijheid van meningsuiting en greep dus niet in.
De Animal Defenders International wilde onder de titel ‘My Mate’s a Primate’ een reclame op de buis brengen tegen het houden van apen. Volgens de Engelse Mediawet is een dergelijke reclame verboden als daarmee een politiek doel wordt nagestreefd (“an advertisement which is directed towards a political end”). Daarbij is het niet belangrijk of sprake is van een politieke partij. Een ideële stichting kan dus ook onder dit doel vallen. De ‘My Mate’s a Primate’ kon volgens de Engelse keuringscommissie daarom ook niet door de beugel en deze beslissing werd door de rechter overeind gehouden.
Het is niet de eerste EHRM-uitspraak over politieke reclames. Een beroemde uitspraak is het ‘Verein gegen Tierfabriken’-arrest uit 2001 waarin het EHRM juist concludeerde dat de Zwitserse autoriteiten een reclame tegen vleesconsumptie niet zomaar mochten weigeren. Het EHRM is van mening dat de wijze waarop het Engelse verbod tot stand is gekomen en wijze waarop de autoriteiten erop toezien, in tegenstelling tot de Zwitserse casus, geen inbreuk maakt op de vrijheid van meningsuiting. Een belangrijke overweging was dat de Engelsen veel ruimte hebben om hierover zelf te beslissen, omdat op dit punt nog geen consensus bestaat in Europa. Dit maakt het er natuurlijk niet eenvoudiger op.
Overigens zien wij geen directe consequenties voor het Nederlands systeem. Sinds 1998 is het maken van politieke reclames in Nederland gewoon toegestaan. Dit geldt ook voor ideële reclames. Alleen de sponsoring van politieke programma’s is uit den boze.
