Het is niet altijd makkelijk te bepalen wanneer je als host of website content van derden offline moet halen (het notice-and-takedownregime). In de VS is dit principe een stuk verder doorontwikkeld. Zo ver, dat de regels voor klagers onder de loep worden genomen. Je kunt namelijk niet zomaar voor alles wat je niet zint een notice (klacht) indienen. Dat overmatige takedowngedrag tot problemen kan leiden zagen we namelijk eerder al. Een federaal gerechtshof in San Francisco heeft deze week bepaald dat je als klager onder andere rekening dient te houden met fair use (redelijk gebruik).
De notice in kwestie betrof een klacht van Universal tegen een 29-seconden durend filmpje op Youtube van een dansende baby, gepost door zijn moeder. Probleem: op de achtergrond was Let’s Go Crazy van Prince te horen. Universal vond dat sprake was van inbreuk op haar intellectuele eigendomsrechten en slaagde erin het filmpje via Youtube’s takedownsysteem offline te halen. De moeder was vermoedelijk not amused dat het filmpje van haar kroost als ‘illegaal’ werd bestempeld, waarop ze – gesteund door de Electronic Frontier Foundation – een procedure aanspande. De insteek: gebruik van Prince’ achtergrondmuziek was fair use en dat had Universal zich vooraf moeten realiseren. Het filmpje moet dus niet alleen weer online, Universal had de notice in de eerste plaats niet in mogen dienen. Universal was het daar niet mee eens. De moeder die het filmpje online had gezet kon immers achteraf aanvoeren dat sprake is van fair use.
Het openbaarmaken van muziek in Youtubefilmpjes is in principe inbreukmakend. Er zijn echter uitzonderingen. Een belangrijke uitzondering in de VS is fair use (zie hierover bijvoorbeeld onze eerdere post). In Nederland kennen we soortgelijke uitzonderingen, maar die zijn nogal specifiek (bijvoorbeeld het citaatrecht). De afweging die Nederlandse rechters soms maken tussen auteursrecht en vrijheid van meningsuiting komt soms wel in de buurt van een soort Lage Landen versie van fair use.
Het Hof in San Francisco kwam tot de conclusie dat Universal zich inderdaad had moeten afvragen of het filmpje niet onder fair use viel. Volgens de rechters dient de rechthebbende wel degelijk vooraf rekening te houden met fair use: “Copyright holders cannot shirk their duty to consider—in good faith and prior to sending a takedown notification— whether allegedly infringing material constitutes fair use, a use which the DMCA plainly contemplates as authorized by the law. That this step imposes responsibility on copyright holders is not a reason for us to reject it.”
Of Universal zich hieraan heeft gehouden, laat de rechter in het midden. Ook staat nog niet vast of het filmpje aan de eisen van fair use voldoet. Het is de bedoeling dat partijen verder procederen om deze vragen te beantwoorden.
De uitspraak is uiteraard niet direct van toepassing in Nederland, maar lijkt wel van belang. Belangrijke content websites, zoals Youtube, opereren immers onder Amerikaanse vlag, waardoor de Amerikaanse praktijk voor Youtube waarschijnlijk leidend zal zijn.
