Er ontstond recent ophef toen Jeroen van Koningsbrugge en Jim de Groot aankondigden naar aanleiding van hun succesvolle optreden in de Passion van de KRO/EO, hun ‘Passion’ nummers opnieuw op te nemen en uit te brengen op cd. Toestemming van de componist Ewbank om de nummers te coveren hadden ze, maar volgens hen dreigde de mediawet roet in het eten te gooien.
Wat was hier aan de hand?
Het Commissariaat voor de Media is belast met het handhaven van de mediawet. Volgens de mediawet mag een publieke media-instelling niet dienstbaar zijn aan het maken van meer dan normale winst door derden, het zgn. dienstbaarheidsverbod. Het Commissariaat legt dit dienstbaarheidsverbod ruim uit. Ze deed dit recent nog door het opleggen van een hoge boete aan Omroep Max voor de “Heel Holland Bakt” producten. Omroep Max werd in die zaak beboet voor een productenlijn bij de AH, die door een deal tussen de BBC en Ahold tot stand was gekomen. Omroep Max stond daar volledig buiten en verdiende er ook niets aan. Het Commissariaat vindt dat de omroepen zich bewust moeten zijn van het feit dat er merchandise rondom de programma’s op de markt kan worden gebracht. Voor de omroepen geldt op dat punt een zorgplicht die voortvloeit uit het dienstbaarheidsverbod om deze merchandising te voorkomen, aldus het Commissariaat in de MAX beslissing.
Met de aankondiging van het opnieuw uitbrengen van Passion nummers door de Passion artiesten leken de KRO en de EO net zoals Omroep Max af te stevenen op een overtreding van het dienstbaarheidsverbod. Onder de artiesten en de omroepen ontstond discussie over de reikwijdte van dit verbod. Dit escaleerde enigszins in de media waar de Passion artiesten en componisten zich zeer kritisch uitlieten over de mediawet en het dienstbaarheidsverbod. Volgens de artiesten zou het dienstbaarheidsverbod en de handhaving daarvan tot gevolg hebben dat zij hun ‘eigen’ nummers niet meer mochten uitbrengen. Zij zouden daarmee aanhaken bij The Passion en dat is een overtreding van het dienstbaarheidsverbod wat een fikse boete tot gevolg kan hebben. Jeroen van Koningsbrugge startte daarop een actie op twitter onder de hashtag #kommaaropcommissariaat waarin hij aankondigde de nummers gewoon op te nemen en uit te brengen en daar een eventuele rechtszaak bij op de koop toe te nemen. Dit statement was enigszins merkwaardig. Het overtreden van het dienstbaarheidsverbod en een evt. opgelegde sanctie door het Commissariaat ziet alleen op omroepen. Zodoende waren het niet de artiesten, maar de KRO en de EO in dit geval, die met deze actie het risico liepen aangesproken/beboet te worden.
Getriggerd door alle media aandacht heeft het Commissariaat een persbericht doen uitgaan waarin zij probeert een en ander te verduidelijken. Zij stelt: “Het opnieuw opnemen en uitbrengen van de nummers die ten gehore zijn gebracht in ‘The Passion’ door artiesten die aan dit programma hebben meegewerkt, is in principe toegestaan. De EO/KRO heeft de artiesten terecht gewezen op het feit dat de artiesten niet mogen refereren aan beeldmerken en/ of het tv programma van de EO/KRO. Maar er staat voor de artiesten niets aan hun artistieke vrijheid in de weg om de nummers opnieuw op te nemen en op single uit te brengen. Voor publieke omroepen is veel mogelijk, wel moeten zij zich houden aan bepaalde criteria. Zolang zij zich hieraan houden is er geen enkel probleem.”
Het loopt dus allemaal met een sisser af. Helaas biedt deze uitspraak van het Commissariaat weinig houvast voor toekomstige situaties. Vooralsnog blijft de ruime interpretatie van het dienstbaarheidsverbod zoals gehanteerd door het Commissariaat overeind.