Vorige week verscheen in Mediaforum onze Kroniek Persrecht 2011-2012, met een overzicht van de belangrijkste uitspraken en ontwikkelingen op het gebied van (on)rechtmatige publicaties uit de periode 2011 tot en met 2012.
Hier vast een tipje van de sluier in de vorm van de highlights en onze slotopmerking.
Highlights afgelopen 2 jaar: Vanzelfsprekend ruime aandacht voor de Straatsburgse arresten Von Hannover II en Axel Springer. Beide uitspraken behoorden meteen tot de standaard jurisprudentie. Ook het arrest RTBF/België over de (on)mogelijkheid van het opleggen van een preventief publicatieverbod kan vergaande consequenties hebben. Nederland is (weer) door het EHRM veroordeeld voor haar gebrekkige bronbescherming. De anonimiteit van verdachten en veroordeelden lijkt onder druk te staan. Verder onder meer aandacht voor de uitspraken over artistieke vrijheid, de botsing tussen intellectuele eigendomsrechten en uitingsvrijheid en journalistieke werkwijzen.
Slotopmerking: Is er iets in algemene zin te zeggen over waar we anno 2013 met het persrecht staan? Dat is lastig, omdat altijd een hoofdrol is weggelegd voor de feiten en omstandigheden van het specifieke geval. Voorzichtig signaleren we wel de volgende lijnen.
Met de uitspraken Von Hannover II en Springer van het EHRM lijkt de persvrijheid, met name op het gebied van entertainment, wat ruimte te hebben gewonnen. Die lijn lijkt zich – ook onder invloed van de veranderende tijdsgeest (openbaarheid/zichtbaarheid wint terrein ten opzichte van privédomein) – in het portretrecht door te zetten. Ook de verborgen camera is niet meer weg te denken en de inzet daarvan is zeker niet bij voorbaat onrechtmatig. Verder vermoeden wij dat de anonimiteit van verdachten en veroordeelden op termijn minder vanzelfsprekend zal zijn, zowel in de media als in de rechtspraak daarover.
Het RTBF/België-arrest van het EHRM over de toelaatbaarheid van een preventief publicatieverbod heeft zijn weg naar de Nederlandse rechtspraak nog niet zichtbaar gevonden, daar liggen nog ontwikkelingen in het verschiet. Ook is het afwachten of de eDate Advertising/X en Martinez/MGN uitspraken van het Hof van Justitie EU tot voor de media ongewenst forumshoppen zullen leiden.
Tot slot is het opvallend dat juist de overheid het recht op vrijheid van meningsuiting niet altijd op waarde lijkt te schatten. Zo zijn er de lakse houding aangaande de wettelijke verankering van het recht op bronbescherming, het handhaven van de Mediacode door de Rijksvoorlichtingsdienst en het censureren van dramaproducties door de politie. Daar ligt naar onze mening ruimte voor verbetering.
Auteurs: Jens van den Brink en Christien Wildeman (beiden Kennedy Van der Laan).
Zie hier voor de voorgaande edities: de Kronieken Persrecht 2009-2010 en 2006-2009.