Het US Copyright Office heeft afgelopen maandag op gezag van de Librarian of Congress (het hoofd van het Library of Congress, dat niet alleen een van ’s werelds grootste bibliotheken is, maar ook een beleidsorgaan van het Amerikaanse Congres) een lijst gepubliceerd met uitzonderingen op het wettelijke verbod op omzeiling van digitale beschermingsmaatregelen. Deze uitzonderingen, die ten minste drie jaar van kracht blijven, maken het aanpassen en ‘jailbreaken’ van smart phones zoals de iPhone legaal.
Apple weert met technische beschermingsmaatregelen in de ‘motor’ van de iPhone (de ‘bootloader’ en het besturingssysteem iPhone OS) Apps van derden die niet door haar – via de App Store – zijn goedgekeurd. Door ‘ombouw’ van de iPhone kunnen deze maatregelen echter worden omzeild en kunnen ook niet door Apple geautoriseerde Apps op de iPhone worden gedraaid. Dit ombouwen wordt jailbreaken genoemd. Volgens Apple bedreigt de praktijk van het jailbreaken de stabiliteit en betrouwbaarheid van de iPhone. Daarnaast stelt zij dat deze praktijk auteursrechtinbreuk met zich mee brengt, omdat dit aanbod van illegale aanpassingen en kopieën van het iPhone OS besturingssysteem tot gevolg heeft.
De Librarian of Congress vindt echter dat smart phone-gebruikers in principe zonder beperkingen software van derden op hun telefoon moeten kunnen gebruiken en heeft daarom de omzeiling van dergelijke beperkingen voor interoperabiliteitdoeleinden gelegaliseerd. Voorwaarde is wel dat het gaat om legaal verkregen software.
Dit bericht doet denken aan de onlangs hier besproken Nintendo-zaak, waarin de rechtbank Den Haag verschillende webwinkels verbood ombouwdiensten te verlenen en te handelen in modchips en flashcards. Het grote verschil is echter dat de uitzondering op het Amerikaanse omzeilingsverbod ziet op interoperabiliteit tussen smartphones en legale software van derden, terwijl het in de Nintendo-zaak volgens de rechter niet aannemelijk was dat de omzeilingsmiddelen werden gebruikt voor een ander doel dan het mogelijk maken van het spelen van illegale spellen op de Nintendo Wii en DS spelcomputers.
In Nederland bestaan er overigens geen specifieke wettelijke uitzonderingen op de omzeilingsverboden zoals die in Amerika bekend zijn gemaakt. In principe geldt als algemene regel dat de technische voorzieningen een auteursrechtelijk beschermende werking moeten hebben, willen zij onder het omzeilingsverbod vallen. Dit betekent niet dat de voorzieningen geen neveneffecten mogen hebben die ook niet door het auteursrecht beschermde handelingen tegengaan, zo volgt ook uit de Nintendo-zaak. Volgens de rechtbank vallen technische voorzieningen die tevens een ander effect hebben dan het bieden van bescherming tegen auteursrechtinbreuk slechts dan buiten de reikwijdte van het omzeilingsverbod, als die andere effecten een meer dan beperkte commerciële waarde hebben en de omzeiling van de technische voorzieningen met het oog op die andere functies dus een meer dan beperkt commercieel doel of nut dient.