De voorzieningenrechter Den Haag heeft vorige week op verzoek van Reinout Oerlemans’ Eyeworks in een zogeheten ex parte procedure (waarin de rechter de wederpartij niet hoort) een opvallende beschikking gegeven tegen ‘Usenet search tool provider’ FTD. Op grond van deze beschikking dient FTD onmiddellijk het ter beschikking stellen van zogeheten spots die toegang verschaffen tot illegale bestanden op Usenet van de film “Komt een vrouw bij de dokter“, te staken.
De spots die FTD aanbiedt zijn enkel tekst/bestandregels die gebruikers kunnen kopiëren en in een Usenetzoekmachine kunnen plakken. Daarmee vinden zij direct de gewenste film- of muziekbestanden in het doolhof van op Usenet aangeboden bestanden. De beschikking is opvallend, omdat FTD feitelijk dus niet zelf illegale bestanden aanbiedt, maar zij haar gebruikers slechts aanwijst waar dergelijke bestanden kunnen worden gevonden; een faciliterende rol dus. Daarmee zou kunnen worden betoogd dat FTD de werken niet zelf auteursrechtelijk openbaar maakt, wat volgens de Europese Auteursrechtrichtlijn “beschikbaar stellen voor het publiek” betekent, en er dus geen sprake is van inbreuk.
Vorig jaar oordeelde de rechtbank Utrecht nog in een door piraterijbestrijder BREIN aangespannen zaak dat torrentsite Mininova met het aanbieden van links die verwijzen naar bij derden opgeslagen illegale bestanden geen auteursrechtinbreuk pleegde. Volgens de rechter maakte Mininova de bestanden niet zelf openbaar, maar vervulde zij hierin alleen een faciliterende rol. Overigens achtte de rechter die faciliterende activiteiten wel onrechtmatig.
Verder is in zowel de rechtspraak, als de literatuur in principe algemeen aanvaard dat hyperlinken ook geen auteursrechtelijk relevante openbaarmaking oplevert. De spots van FTD zouden hiermee kunnen worden vergeleken, nu het net als bij hyperlinks gaat om enkele doorverwijzingen bestaande uit tekstregels die kunnen worden gekopieerd en geplakt. Aan de andere kant vormen hyperlinks, anders dan de spots, de basis van het internet en zouden beperkingen hierop grote gevolgen hebben voor het gebruik van het wereldwijde web.
De voorzieningenrechter in Den Haag hanteert met zijn beschikking dus een ruim auteursrechtelijk openbaarmakingsbegrip. Wat de redenering hierachter is, wordt uit de summiere beschikking niet duidelijk, maar het ligt voor de hand dat de rechter heeft aangeknoopt bij de argumenten van Eyeworks:
- FTD neemt het initiatief tot, en heeft grote bemoeienis met de openbaarmaking van de spots die betrekking hebben op het inbreukmakende materiaal;
- de FTD-applicatie is daarvoor speciaal ingericht en kent geen ander doel;
- daardoor dient de ‘Komt een vrouw bij de dokter’-spot te worden vereenzelvigd met het inbreukmakende bestand waarnaar de spot verwijst;
- FTD bereikt met haar handelingen een nieuw publiek voor de illegale bestanden op Usenet, welk publiek zonder haar tool de bestanden niet zou hebben gevonden.
De redenering van de voorzieningenrechter wordt ongetwijfeld nog duidelijk in het vonnis dat zal volgen op het kort geding dat FTD is gestart in een poging de ex parte beschikking ongedaan te maken. Dit kort geding heeft kennelijk gisteren, woensdag 19 mei 2010, plaatsgevonden.
Tot slot is interessant te vermelden dat, terwijl in Den Haag en daarbuiten heftig wordt gediscussieerd over een mogelijk downloadverbod (zie hier en hier), de voorzieningenrechter ten overvloede overweegt dat het argument van FTD dat downloaden ook uit illegale bron legaal is, onjuist is. Dit is in lijn met een uitspraak van de rechtbank Den Haag uit 2008, waarin werd overwogen dat het maken van een privé-kopie van illegaal materiaal een illegale handeling is.
