Kort geding Rechtbank Utrecht 12 mei 2010, LJN: BM4200.
De ‘Eredivisie’ bestaat uit de achttien beste voetbalclubs van Nederland en Eredivisie Media & Marketing C.V. (Eredivisie Media) beheert de commerciële exploitatie van de mediarechten en sponsorrechten van de eredivisieclubs. De NOS heeft de uitzendrechten verkregen en betaalt een fikse vergoeding voor het exclusieve recht om samenvattingen van eredivisiewedstrijden uit te zenden in onder andere Studio Sport. Veertien Nederlandse regionale omroepen hebben zich verenigd om korte fragmenten van de eredivisiewedstrijden te kunnen uitzenden en vorderen in kort geding dat Eredivisie Media beeldmateriaal van de eredivisiewedstrijden afstaat.
Flitsenregeling
De regionale omroepen doen een beroep op de flitsenregeling. Op grond van die regeling uit artikel 5.4 Mediawet 2008 moeten aanbieders van omroepdiensten die exclusieve rechten hebben verworven ten aanzien van evenementen van groot belang, korte fragmenten ter beschikking stellen aan andere aanbieders van omroepdiensten. Ervan uitgaande dat eredivisiewedstrijden een evenement van groot belang zijn, moet Eredivisie Media dus beeldmateriaal afstaan. De regionale omroepen mogen dan korte fragmenten uitzenden die maximaal 90 seconden duren, of indien de sportmomenten samen langer duren dan 90 seconden mogen de fragmenten maximaal 180 seconden duren. De voorzieningenrechter oordeelt dat Eredivisie Media inderdaad desgevraagd beeldmateriaal van eredivisiewedstrijden moet afstaan aan de regionale omroepen.
Auteursrecht
Daarmee zijn de regionale omroepen er echter nog niet. Op de beelden rusten auteursrechten en naburige rechten en zelfs als zij het beeldmateriaal tot hun beschikking hebben mogen zij het niet uitzenden zonder toestemming van rechthebbende Eredivisie Media. Deze toestemming wil Eredivisie Media niet geven. De regionale omroepen doen vervolgens een beroep op verschillende excepties uit de Auteurswet en de Wet Naburige Rechten om de beelden zonder toestemming te kunnen uitzenden.
De persexceptie staat het persmedia toe om berichten over actuele onderwerpen zonder toestemming en vergoedingsvrij over te nemen. De rechter oordeelt echter dat de eredivisiewedstrijden hoofdzakelijk zijn bedoeld om kijkers te amuseren en te entertainen, derhalve kunnen zij niet worden aangemerkt als ‘nieuwsuitzendingen’. Het beroep op het citaatrecht mislukt omdat het volgens de rechter onvoldoende aannemelijk is dat de regionale omroepen de beeldcitaten zullen uitzenden in de context van een aankondiging, beoordeling, polemiek of wetenschappelijke verhandeling of een soortgelijk doel. Tenslotte faalt ook het beroep van de regionale omroepen op de ‘reportage-exceptie’. De reportage-exceptie is bedoeld om media in staat te stellen opnamen te maken van actuele gebeurtenissen. De regionale omroepen zouden wellicht de eredivisiewedstrijd zelf mogen filmen, maar ze hebben daartoe geen toegang tot de voetbalstadia. De reportage-exceptie is niet bedoeld om beschermd werk – de beelden – over te nemen.
Kortom, de regionale omroepen hebben op grond van de Mediawet recht op beeldfragmenten van eredivisiewedstrijden, maar mogen dit beeldmateriaal vervolgens niet uitzenden omdat zij daarvoor geen auteursrechtelijke toestemming hebben. De rechter overweegt dat de flitsenregeling alleen een toegangsregeling is en niet ook een gebruiksrecht. Uiteindelijk hoeft Eredivisie Media de beelden ook niet eens af te staan van de rechter omdat de regionale omroepen er toch niets mee mogen doen. Wat is dan de meerwaarde van de flitsenregeling uit de Mediawet? Dat lijkt de keuze en kwaliteit van de beelden te zijn. Omroepen zijn met de flitsenregeling niet afhankelijk van beelden die opgenomen kunnen worden van televisie of internet maar kunnen deze opvragen bij de bron. Het recht om de beelden uit de zenden is een hele andere vraag, zo blijkt uit deze uitspraak.
