De drie delen van Stieg Larssons Millenniumtriologie voor € 24,95: reden voor het Commissariaat om een boete van €15.000 op te leggen aan ECI. En terecht, vond de rechtbank Utrecht op 21 augustus. Wat was er aan de hand? Voor het eerste deel van de Millenniumtrilogie ‘Mannen die vrouwen haten’ gold in augustus 2009 een vaste boekenprijs van €15. Voor de twee volgende delen – ‘De vrouw die met vuur speelde’ en ‘Gerechtigheid’ – was een prijs van €10 per deel vastgesteld. De uitgever stelt die boekenprijs vast.
Boekenclub ECI bood haar leden in de zomer van 2009 de drie delen aan voor €24,95. Een voordeel van maar liefst ruim €10 dus. Op zich staat de Wet op de vaste boekenprijs boekenclubs als ECI toe om boeken te verkopen voor een tarief dat lager ligt dan de vaste boekenprijs. De boekenclubprijs mag niet lager liggen dan 80% van de vaste boekenprijs die de uitgever heeft vastgesteld. Het tarief van €24,95 lag daaronder. Het Commissariaat legde dus een boete op.
Maar ECI was het daarmee niet eens. Er speelde namelijk meer. In augustus 2009 hanteerde de uitgever een actieprijs voor de trilogie die lager lag dan de vaste boekenprijs. ECI vond dat daarmee de vaste boekenprijs van de uitgever was komen te vervallen. Een nieuwe boekenclubprijs mocht ECI dan ook afleiden van de actieprijs, en hoefde niet meer te blijven binnen de marge van 80% van de vaste boekenprijs. Dat vond ECI althans.
Die vlieger gaat niet op. De interpretatie van ECI is in strijd met de wet, vond ook de rechtbank. ECI had de boekenclubprijs moeten koppelen aan de vaste boekenprijs, ook al kan daardoor de situatie ontstaan dat een boekenclubprijs op enig moment hoger ligt dan de actieprijs. Dat een boekenclubprijs niet alleen lager mag zijn dan een vaste boekenprijs maar ook lager moet kunnen zijn dan een actieprijs, blijkt namelijk niet uit wet of wetsgeschiedenis. Boekenclubs hebben bepaalde voordelen, maar daarnaast heeft de wetgever ook de reguliere boekverkopers voordelen willen bieden. Zoals de mogelijkheid om boeken aan te bieden tegen actieprijzen die onder de vaste boekenprijs liggen.
De boekenmarkt staat onder druk. En dus proberen marktpartijen van alles, zelfs als de regels daaraan – zoals hier het geval was – in de weg staan. Het is nog onbekend of ECI in hoger beroep gaat.
