PR Aviation biedt op haar websites wegolo.com en wegolo.nl consumenten de mogelijkheid vluchtgegevens te zoeken en prijzen van vluchten te vergelijken. Naast dit zoeksysteem biedt PR Aviation de klant de mogelijkheid de gevonden vlucht met haar bemiddeling te boeken. Ryanair maakt bezwaar tegen het gebruik van haar vluchtgegevens door PR Aviation, en beroept zich op het databankenrecht en de auteursrechtelijke geschriftenbescherming en stelt dat PR Aviation onrechtmatig handelt. De Rechtbank had de vorderingen van Ryanair in juli 2010 toegewezen op grond van de geschriftenbescherming. In hoger beroep loopt het anders.
De Rechtbank had het beroep op het databankenrecht verworpen, en het Hof komt tot hetzelfde oordeel. Op grond van Europese rechtspraak zijn alleen de kosten die zien op het verkrijgen en organiseren van de gegevens relevant, en dus niet de kosten die zien op het creëren hiervan. Ryanair is een luchtvaartmaatschappij, die haar eigen vluchtgegevens genereert. De kosten die verband houden met het creëren en bijhouden van deze vluchtgegevens kunnen niet als investering in een databank worden meegeteld. De website van Ryanair is haar voornaamste verkoopkanaal. De kosten van die website zijn in feite de volledige operationele kosten van haar verkoopinfrastructuur. En dat zijn dus geen investeringen in een databank.
In Nederland is een verzameling feitelijke gegevens – ook al is het geen beschermde databank – toch beschermd op grond van de geschriftenbescherming in de Auteurswet. De Rechtbank had de vorderingen van Ryanair op deze grondslag toegewezen, en een verbod opgelegd aan PR Aviation. Of de Nederlandse geschriftenbescherming in lijn is met het Europese recht is op basis van een recent arrest van het Hof van Justitie zeer de vraag. Het Amsterdamse Hof laat die vraag in het midden, en beoordeelt eerst óf er wel inbreuk wordt gemaakt, gesteld dat er geschriftenbescherming zou gelden.
Een rechtmatige gebruiker mag normaal gebruik maken van een auteursrechtelijk beschermde gegevensverzameling. En dat doet PR Aviation volgens het Hof. Het zoeksysteem van PR Aviation zoekt in het systeem van Ryanair (en dat van een groot aantal andere low cost carriers). Per zoekvraag van een klant worden de relevante gegevens opgevraagd, zoals de klant dat ook zelf zou kunnen doen. PR Aviation maakt ‘normaal gebruik’ van de gegevens van Ryanair. Er worden geen technische beveiligingsmaatregelen doorbroken. PR Aviation geeft exact de prijzen door die Ryanair hanteert. PR Aviation rekent bemiddelingskosten van € 7,= en biedt de mogelijkheid een annuleringsverzekering af te sluiten. De klant kan er altijd voor kiezen rechtstreeks bij Ryanair te boeken. Dat Ryanair tot op zekere hoogte inkomsten misloopt doordat bezoekers bij boekingen via PR Aviation niet de website van Ryanair te zien krijgen (met daarop aanbod van aanvullende diensten van partners), is niet onrechtmatig. De vrijheid van ondernemen brengt mee dat het PR Aviation vrijstaat om Ryanair op deze wijze te beconcurreren. Er zijn volgens het Hof ook voordelen voor Ryanair, omdat bezoekers via de website van PR Aviation op het aanbod van Ryanair worden geattendeerd en dit levert extra klanten op voor Ryanair.
De gebruiksvoorwaarden van Ryanair staan commercieel gebruik niet toe. Of die voorwaarden gelden tussen partijen laat het Hof in het midden. Op basis van de dwingendrechtelijke bescherming die de rechtmatige gebruiker (zoals PR Aviation) heeft, kan zijn gebruiksrecht niet worden beperkt bij overeenkomst. De gebruiksvoorwaarden bieden Ryanair dus geen soelaas.
Het Hof wijst de vorderingen van Ryanair af. Een rechtmatige gebruiker op internet mag nu eenmaal ‘normaal gebruik’ maken van informatie die op de website van een ander ter beschikking wordt gesteld. Het is dus toegestaan om op internet een zoeksysteem aan te bieden dat zoekt in een vrij toegankelijke website, net zoals de consument dat zelf zou doen. Vanuit de consument bezien is dit een goede ontwikkeling, want die heeft er belang bij dat er handige zoek- en prijsvergelijkingsdiensten zijn.
