Het Europese Hof heeft onlangs een interessante uitspraak gedaan die ook een impact zou kunnen hebben op de vraag of zoekmachines niet structureel inbreuk maken op het auteursrecht. Één van de in deze zaak door de Deense rechter voorgelegde vragen was of het gebruik van een deel van een artikel -11 woorden om precies te zijn – een reproductie is van dat artikel, wat zou betekenen dat deze verveelvoudiging in principe alleen mag worden gemaakt met toestemming van de auteursrechthebbende.
De zaak speelde tussen de DDF (een beroepsorganisatie van Deense uitgevers) en Infopaq, een bedrijf dat zich bezighoudt met datamonitoring en -analyse. Wat doet Infopaq, zij scant gepubliceerde artikelen in en maakt deze digitaal doorzoekbaar. Vervolgens worden de zoekresultaten weergegeven door de zoekterm en de vijf woorden vóór en de vijf woorden daarna weer te geven. Bijvoorbeeld:
„4 november 2005 – Dagbladet Arbejderen, bladzijde 3:
TDC: 73 % ,toekomstige verkoop van de groep TDC, die naar verwachting wordt overgenomen door’”
Dit korte fragment van in totaal elf woorden wordt vervolgens door Infopaq opgeslagen en geprint.
Kun je bij het overnemen van maar elf woorden al spreken van een (auteursrechtelijke) verveelvoudiging van een publicatie? Het Europese Hof vindt van wel. Als auteursrechthebbende heb je niet alleen het recht verveelvoudiging van je hele werk te verbieden, maar ook de gedeeltelijke verveelvoudiging hiervan. Om te toetsen of er sprake is van een gedeeltelijke verveelvoudiging moet volgens het Hof worden gekeken of in dat gereproduceerde gedeelte (in dit geval de 11 woorden) “de oorspronkelijkheid van de gehele publicatie (zoals een persartikel) tot uitdrukking komt“. Het overnemen van afzonderlijke woorden voldoet daar niet aan, maar het is volgens het Hof niet uitgesloten dat afzonderlijke zinnen, of zelfs zinsneden van een tekst – en dus ook de elf woorden die Infopaq overneemt – wel een gedeeltelijke verveelvoudiging zijn.
Deze toets wordt gepresenteerd door het Hof als een ruime toets, waardoor er snel sprake zal zijn van een gedeeltelijke verveelvoudiging. Naar mijn mening valt dit in de praktijk echter wel mee. Een toevallige greep van 11 woorden uit een artikel zal niet snel “de oorspronkelijkheid van de gehele publicatie (zoals een persartikel)” weergegeven.
Wat betekent dit voor het internet? Een zoekresultaat van 11 woorden doet verdacht veel denken aan wat zoekmachines voorschotelen. Deze uitspraak bevestigt dat zoekmachines bij het weergeven van zoekresultaten op een manier waarbij ook een deel van de brontekst wordt overgenomen (en dat is normaliter het geval) het risico dat dit wordt gezien als een verveelvoudiging van het oorspronkelijke werk. Is daar dan dus de toesteming van de auteursrechthebbende voor nodig? Dat is nog maar de vraag.
De Infopaq uitspraak gaat alleen in op de vraag of het overnemen van 11 woorden een (gedeeltelijke) verveelvoudiging van een heel artikel is. Is dit inderdaad het geval dan betekent dit nog niet dat er altijd sprake is van auteursrechtinbreuk. In veel gevallen zal de zoekmachine zich kunnen beroepen op één van de beperkingen op het auteursrecht, zoals het citaatrecht of de persexceptie. En dan is misschien wel sprake van een auteursrechtelijk relevante verveelvoudiging, maar niet van inbreuk.
