De gedrukte nieuwsmedia heeft het niet makkelijk. Eén van de problemen is de ongecontroleerde verspreiding van hun content via internet. De Europese uitgevershuizen hebben nu een gezamenlijke verklaring uitgebracht in een poging het vrijelijk citeren uit hun publicaties tegen te gaan en de wijze waarop naar hun werk wordt verwezen te controleren.
Deze roep om interventie, door de European Publishers Council (EPC) zelf gedoopt tot de Hamburger Declaratie, is gepresenteerd aan EU-commissaris Redding in de hoop dat zij de Europese Gemeenschap stuurt in de door hen gewenste richting. In samenwerking met zijn grote broer, de World Association of Newspapers, hebben zij begin dit jaar een protocol naar voren geschoven wat het mogelijk maakt digitaal citeren te reguleren. Het zogenaamde Automated Content Access Protocol (ACAP), voorziet niet alleen in het afschermen van nieuwsberichten van geautomatiseerde speurders (zoals de crawlers die Google gebruikt), maar gaat verder door ook de presentatie van het citaat voor te schrijven. Citerende websites moeten dan gaan letten op voorschriften in de bron over het aantal te citeren letters, het koppelen van gebruikerswaarderingen aan citaten, de stijl van het citaat, vertalingen, het printen in PDF-formaat, het catgoriseren van het citaat (bijvoorbeeld door het gebruiker van tags) en nog enkele andere reguleringen. In Nederland gebruikt bijvoorbeeld het AD ACAP al.
Niet geheel verassend reageerde Google, beheerder van het populaire Google News, niet geheel happig op het voorstel van de EPC. Het bedrijf erkent, ten dele, het probleem, maar is van mening dat het Robots Exclusion Protocol, oftewel het gebruik van robots.txt bestanden dat al sinds jaar en dag de standaard is, voldoende aan deze wens gehoor geeft. Het probleem met het Robots protocol is dat het alleen de indexeringsrechten van internetpagina’s reguleert en daardoor niet voorziet in de praktijk, waarbij meerdere berichten of samenvatting daarvan op één pagina te zien zijn. Iets wat vrij gebruikelijk is tegenwoordig. Het ACAP is daarentegen wel instaat om voor verschillende paginaonderdelen restricties in te stellen, zogenaamde inline codificaties. Daarnaast vormen de hierboven beschreven presentatievoorschriften een totaal nieuw facet in het reguleren van citaten. Uiteraard vergen deze voorschriften wel de nodige inspanning van de indexeringsprocessen van de zoekmachines en andere nieuwsverzamelsites, welke implicaties waarschijnlijk tot het nodige debat zullen gaan leiden.
De wens om het citeren van nieuwsberichten te reguleren toont wederom dat het auteursrecht problemen heeft zich aan te passen aan het digitale tijdperk. Het huidige citaatrecht lijkt niet opgewassen tegen de brute indexeringskracht van zoekmachines en capaciteit deze automatisch te gieten in de vorm van de digitale knipselkranten, zoals Google News. Veel nieuwsuitgevers menen dat het opnemen van citaten en de daarbij behorende verwijzing leidt tot een situatie waarbij lezers niet meer via de digitale voor- en of tussenpagina’s van de kranten bij de gezochte artikelen terechtkomen. Hierdoor wordt de tijd die de bezoeker doorbrengt op de digitale nieuwssite aanzienlijk gereduceerd, wat gevolgen heeft voor de advertentie-inkomsten. Daarnaast wordt het redacties moeilijker gemaakt de lezer te wijzen op andere belanghebbende artikelen, door deze te plaatsen op voor- en tussenpagina’s.
De implicaties voor het Nederlandse auteursrecht zullen pas duidelijk worden als de Europese Commissie besluit om regelgeving uit te vaardigen. Merkwaardig is dat de Tweede Kamer deze problematiek niet onlangs besproken heeft in haar Eindrapport parlementaire werkgroep auteursrechten. Hier heeft zij naar eigen zeggen gekeken naar waar “lacunes zitten in de huidige wet- en regelgeving en in hoeverre deze nog voldoet aan de (technologische) ontwikkelingen in de praktijk”. Het conflict tussen het Algemeen Dagblad en Telegraaf, het juridisch getouwtrek tussen de gehele Belgische pers en Google News, de geschikte klacht van Agence France-Presse tegen eveneens Google News en de meer recente strijd tegen het internet-citeren van Associated Press lijken aan de parlemantaire werkgroep voorbij te zijn gegaan.
De declaratie van de European Publishers Council is een van eerste openbare stappen die het probleem officieel op het hoogste Europese niveau aankaart. Mocht de commissie besluiten deze problematiek op te pakken, zal dit zeker tot de nodige discussie gaan leiden.
Bron: ArsTechnica.com en IusMentis.com
