In een ‘Speerpuntenbrief auteursrecht’ heeft staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie op 11 april 2011 duidelijk gemaakt welke richting het Kabinet op wil met het auteursrecht. Speerpunt wordt het bevorderen en beschermen van nieuwe bedrijfsmodellen op internet door een wetsvoorstel ter bestrijding van inbreukfaciliterende websites en een herbezinning op de thuiskopie-exceptie. Daartoe wordt het downloaden uit evident illegale bron onrechtmatig verklaard. Het Kabinet probeert een balans te vinden tussen de bescherming van rechthebbenden en het belang van een open internet. De andere drie in deze brief genoemde speerpunten gaan over de auteursrechtorganisaties, het auteurscontractenrecht en de Europese harmonisatie van het auteursrecht.
Hoofdlijnen van het voorgenomen kabinetsbeleid
Er mag geen sprake zijn van het criminaliseren van internetgebruikers of het afsluiten van internet. Er komt geen zogenaamde ‘three-strikes-wetgeving’ zoals die in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk is ingevoerd.
De handhaving zal worden gericht op de commerciële websites en diensten die de kosteloze, niet door de auteursrechthebbende geautoriseerde uitwisseling van bestanden faciliteren. Een aanpak die is gericht op de websites sluit het beste aan bij de verwachte technologische ontwikkeling dat het downloaden steeds meer zal worden vervangen door streaming. De bestaande jurisprudentie die bepaalt dat websites en diensten die auteursrechtinbreuken faciliteren onrechtmatig handelen, zal worden gecodificeerd.
Het kabinet wil niet handhaven bij consumenten die op beperkte schaal bestanden up- en downloaden, omdat het niet effectief is en rechtsongelijkheid creëert nu niet iedereen kan worden aangesproken. Als rechthebbenden hun rechten willen beschermen, dan kan dat door
gebruik te maken van technische voorzieningen die werken beschermen of waarborgen dat deze alleen tegen betaling beschikbaar zijn (legaal aanbod). Er komen wettelijke waarborgen die ervoor
zorgen dat rechthebbenden geen afgifte van persoonsgegevens kunnen afdwingen van consumenten die op beperkte schaal up- en downloaden. Afgifte mag alleen aan de orde zijn als de rechter heeft vastgesteld dat iemand zich schuldig heeft gemaakt aan grootschalige auteursrechtinbreuken en als het niet mogelijk is gebleken om de websitebeheerder of de hosting provider effectief aan te spreken.
Het kabinet stelt twee wettelijke maatregelen voor. De eerste wettelijke maatregel is het recht van de rechthebbende om downloaden uit evident illegale bron te verbieden. Dit is een civielrechtelijke maatregel. Inbreukfaciliterende websites en diensten kunnen zich bovendien niet meer verschuilen achter het argument dat zij alleen het downloaden en niet het uploaden faciliteren. De Staatssecretaris merkt hierbij op dat er geen sprake is van criminalisering, omdat het downloaden uit evident illegale bron onrechtmatig wordt (civielrechtelijk) en niet strafbaar.
De tweede wettelijke maatregel bestaat uit het bieden van mogelijkheden aan rechthebbenden om op te treden tegen inbreukfaciliterende websites en diensten die zich in het buitenland bevinden en gebruik maken van een buitenlandse hosting provider. Op grond van de bestaande jurisprudentie en de regeling voor internet service providers in de richtlijn elektronische handel is het al mogelijk om inbreukfaciliterende websites en diensten uit Nederland tot sluiting te dwingen. De notice-and-take-down gedragscode speelt hierbij een rol. Een in Nederland gevestigde p2p filesharing website die inbreuk op auteursrechten stelselmatig faciliteert en bevordert, handelt onrechtmatig jegens de rechthebbenden en kan door de rechter worden gedwongen tot staking van de activiteiten. En als de website vanuit het buitenland wordt aangeboden kan – als ultimum remedium – aan de access provider de verplichting worden opgelegd om die website te blokkeren.
Conclusie
Het kabinet maakt een aantal duidelijke keuzes. Downloaden uit illegale bron wordt verboden, net als in bijna alle andere Europese landen. De handhaving gaat zich niet op de individuele consument richten: er komt geen ‘three strikes you’re out’ wetgeving zoals in Frankrijk, en ISP’s zullen alleen in uitzonderlijke gevallen de persoonsgegevens van consumenten moeten afgeven. De handhaving gaat zich richten op commerciële tussenpersonen. Rechtenorganisatie Brein volgt deze lijn al langer. Er zal een wetswijziging komen om alle plannen van het kabinet een wettelijke basis te geven. Dat wetsvoorstel zal nog in de Kamer besproken gaan worden, en voordat die wet in werking is getreden, zijn we naar verwachting tenminste een jaar verder.
