2Houses is de producent van de speelfilm Verliefd op Ibiza uit 2013. De film bevat een scène waarin de hoofdrolspeler, Jim Bakkum, gedurende vijf seconden het nummer “La ballade des gens hereux” zingt. Dit gezongen fragment is de inzet van een geschil tussen 2Houses en Stemra.
Stemra is de rechthebbende op de tekst van het lied en vindt dat voor het gebruik van het fragment in Verliefd op Ibiza een vergoeding betaald moet te worden. 2Houses weigert dat en stelt dat, gezien de korte duur van het fragment, nl. 5 seconden, dit gebruik kwalificeert als een toegestane ‘incidentele verwerking’ in de zin van artikel 18a auteurswet.
Op grond van artikel 18a van de auteurswet mogen auteursrechtelijke werken – zonder toestemming van de auteursrechthebbende – gebruikt worden in andere werken, zolang dit incidenteel gebeurt en de betreffende werken een ondergeschikte rol spelen. Het komt regelmatig voor dat er tijdens het filmen van een scene ook andere auteursrechtelijk beschermde werken terloops in beeld worden gebracht vb. een foto, een cartoon of een wandschildering, reclameborden op straat etc. Als dit gebruik kwalificeert als een incidentele verwerking is er dus geen sprake van auteursrechtinbreuk.
Stemra heeft 2Houses een factuur gestuurd voor het gebruik van het fragment van La ballade waarop 2Houses het geschil voor de rechter heeft gebracht.
De Rechtbank Noord Holland oordeelde als volgt. Het begrip ‘incidentele verwerking’ is niet nader benoemd in artikel 18a Auteurswet. Onder verwijzing naar de rechtspraak van het Hof van Justitie komt de rechter tot de conclusie dat het begrip ‘incidentele verwerking’ geen autonoom unierechteljk begrip is. Voor de uitleg daarvan moet dus aansluiting worden gezocht bij de wetsgeschiedenis van de Nederlandse Auteurswet. Daaruit volgt dat het bepalend is ‘of het gebruik van ondergeschikte betekenis’ is. Deze ondergeschiktheid moet worden beoordeeld naar de omvang (in kwantitatieve zin) en het gebruik (in kwalitatieve zin) van zowel het gebruikte werk als het werk waarin het gebruikt wordt afgezet tegen alle omstandigheden van het desbetreffende gebruik.
In dit geval oordeelde de rechter dat geen sprake is van incidentele verwerking van La ballade door 2Houses. De rechtbank stelt vast dat gezien de korte duur van het fragment er wel sprake is van ondergeschikt gebruik in kwantitatieve zin, maar niet in kwalitatieve zin. Het fragment is gescript en daarmee dus een bewuste keuze van de schrijvers. Het wordt gezongen door een van de hoofdrolspelers, die in die bewuste scene nogal prominent in beeld is. Ook is het gezongen fragment een zeer herkenbaar onderdeel van het nummer. Bovendien draagt het bewuste fragment sterk bij aan de verhaallijn van de film en is het niet alleen in de speelfilm maar ook in de trailer opgenomen.De rechtbank is van oordeel dat het gebruik van La ballade de waarde van de speelfilm vergroot, waarmee een commercieel belang van 2Houses bij dit gebruik is gegeven. De rechtbank is het met Stemra eens dat er sprake is van normale exploitatie waar 2Houses voor zal moeten betalen.
